Column

Vroeger noemde ik lezen – net als muziek en voetbal – een hobby. Wijsheid komt met de jaren en inmiddels weet ik beter. Lezen en muziek zijn geen hobby’s maar – populair gezegd – een deel van mijn DNA. Ik kan en ik wil niet zonder. Veel van mijn geld gaat eraan op en ik heb er werkelijk nooit een seconde spijt van. Mijn woning puilt uit van boeken en alleen in mijn woonkamer staan al tien boekenkasten. Een groot deel van die boeken heb ik gelezen, maar een behoorlijke hoeveelheid nog niet. Het maakt mij niet nerveus. Ik vind het geweldig. Ongelezen boeken.

ONGEDULDIG

Liever 100 boeken te veel dan één boek te weinig. Hoe groter de stapel met nog te lezen boeken, hoe gelukkiger ik ben. Als ik een boek lees dan weet ik vaak al welk boek ik daarna ga pakken. Die ligt al klaar, ongeduldig te wachten op het moment dat het wordt opengeslagen. Regelmatig komt er echter een onverwachts boek tussendoor. Een boek dat net is verschenen, is aangeraden of mij plotseling is opgevallen. Het schopt de hele stapel met boeken die geduldig op hun beurt wachten weer drastisch door elkaar.

BOEKEN

NTLB.

Nog te lezen boeken.

HEERLIJK

Iedere lezer kent het probleem. Een heerlijk probleem, want wat is er nou mooier dan de zekerheid dat je nog tientallen boeken hebt liggen die je nog moet lezen. Een stapel die je steeds groter ziet worden omdat je nieuw verschenen boeken natuurlijk ook niet kan laten liggen.

Hebben, hebben, hebben.

TIJDELIJK

Vandaar dat de volgorde steeds weer aan veranderingen onderhevig is. Sommige boeken verdwijnen – al dan niet tijdelijk – van de stapel naar de kast. Ik moet ministens 100 tot 150 jaar oud worden om alle boeken te lezen die ik in de loop der jaren om mij heen heb weten te verzamelen. Als ik althans vanaf vandaag geen nieuwe boeken meer zou kopen.

Dat is hetzelfde als vanaf vandaag niet meer eten, drinken, ademen….

AFSTAND

De meeste boeken lees ik maar één keer en toch kan ik er vaak geen afstand van nemen. Als een boek je weet te raken, dan is het een onderdeel van jezelf geworden. Als een arm, een been, een vinger. Je kan en wil niet meer zonder. Auteurs worden familie, boeken een kostbaar bezit. De prachtige verhalen een onderdeel van je leven.

UITLENEN

In mijn winkel verkoop ik de meest geweldige boeken, blij dat ze goed terecht komen bij gelijkgestemde zielen. De boeken bij mij thuis zal ik echter nooit uitlenen. Je weet tenslotte nooit hoe je vrienden ze behandelen. Vieze vingers, gekreukelde bladzijden, een deukje in de rug. Het is de reden dat ik ook nooit boeken leen bij de bibliotheek. Het idee dat al die mensen er doorheen hebben zitten bladeren. Dat is niets voor mij.

VOLGORDE

Op dit moment heb ik een stapel van achttien boeken die wachten om op korte termijn te worden gelezen. Ik heb ze net nog even geteld. Meteen ook de volgorde aangepast. Er twee nieuwe bijgevoegd.

Straks weer even lezen. Muziek erbij.

Heerlijk.

Een vrouw staat bij de postbalie terwijl ik een man help die een boek van Sally Rooney koopt. Ze praat met een andere klant die ook aan het wachten is. “Ik ben gek op thrillers”, zegt ze enthousiast tegen hem, als ze eerst over koetjes en kalfjes hebben gesproken. “Vooral die uit Zweden. Ik heb laatst alle boeken van Jussi Adler-Olsen besteld bij Amazon. Ik kom nu een pakket halen met alles van Horst en Enger. Echt héérlijk. Je kan die pakketjes gewoon hier laten bezorgen. Ideaal. Vooral omdat ik hier vlak om de hoek woon.”

VERBAASD

De man met wie ze praat kijkt haar verbaasd aan, terwijl mijn bloed langzaam begint te koken. Ze is zojuist de kasten met thrillers voorbijgelopen waarin alle boeken van Jussi Adler-Olsen en van Jørn Lier Horst en Thomas Enger staan. Samen met nog meer Scandinavische auteurs.

GEK

“Die boeken bestelt u dus bij een Amerikaans bedrijf en laat u vervolgens bezorgen bij de plaatselijke boekwinkel????? Dat is toch een beetje raar? Volgens mij verkopen ze die boeken hier ook.”

De man kijkt haar aan alsof ze gek is.

VERONTWAARDIGD

Voor de vrouw genoeg reden om het gesprek te staken. Verontwaardigd kijkt ze de andere kant op en wacht ze tot ze aan de beurt is.

“Ik kom een pakket ophalen”, zegt ze even later tegen mij.

DRUPPEL

“Ik hoorde het u net vertellen”, zeg ik tegen haar. “Het zijn overigens geen Zweedse auteurs waar u blijkbaar zo gek op bent. Ze komen allemaal uit Noorwegen. Het ligt dicht bij elkaar, maar er zit geen druppel Zweeds bij. Bij Amazon kennen ze waarschijnlijk het verschil niet echt.”

ZACHTJES

“Is mijn pakketje er al?”, vraagt ze zachtjes.

“Uw pakketje met boeken die u liever bij de rijkste man ter wereld bestelt dan bij de boekwinkel bij u in de straat?”

RECHTSTREEKS

Ze kijkt mij voor het eerst rechtstreeks aan. “Online bestellen is veel makkelijker. Dat doe ik thuis en dan kan ik ze twee dagen later bij u ophalen. Dat werkt voor mij heel goed.”

“Als u ze bij mij koopt moet u net als nu even naar de boekwinkel lopen. Als ik ze niet heb, dan bestel ik ze en heeft u ze morgen. Ik begrijp dat het vervelend voor u moet zijn. Boeken die er direct zijn. Als de boekwinkels straks verdwijnen dan kunt u die boeken ook niet meer online krijgen. Zonder boekwinkels verschijnen er namelijk straks geen boeken meer”, zeg ik waarschijnlijk tegen dovemans oren.

STOPPEN

“Zo’n vaart zal dat niet lopen”, zeg ze zonder blikken of blozen.

“Ik weet het niet”, is mijn antwoord. “Wij gaan binnenkort stoppen met het aannemen van Bol en Amazon pakketten. Omdat ik geen zin meer heb om klanten langs de boeken van Karin Slaughter te zien lopen om een online besteld boek van haar op te halen.”

RESOLUUT

“Nou…. Ik heb niets van Slaughter besteld hoor”, zegt ze resoluut. Daarna zie ik haar even nadenken.

“Maar…. Als u gaat stoppen met Bol en Amazon, hoe krijg ik dan nog mijn boeken?”

Toen ik van uitgeverij Oevers een prachtige poster kreeg met een door mijzelf geschreven quote, had “Duivels en Heiligen” van Jean-Baptiste Andrea in de winkel al een ereplaats op de toonbank gekregen. Samen met een buikbandje waarop stond dat dit een boek was waarop je op slag verliefd zou worden. Met de reclame op het stoepbord nam de verkoop een extra vlucht. Normaal gesproken zou ik dit boek niet op voorraad hebben. Een kleinere uitgeverij en een titel die niet centraal door The Read Shop was ingekocht. Niet dat dit laatste een belemmering is, want uiteindelijk bepaal ik zelf welke boeken wij verkopen.

FACEBOOKGROEP

In een Facebookgroep voor boekverkopers kwam ik echter een berichtje tegen van Gerda Aukes van boekhandel Den Boer in Baarn, waardoor ik op deze titel werd geattendeerd. Het sprak mij meteen aan en ik besloot een klein aantal in te kopen en het ook zelf te gaan lezen.

VERLIEFD

Ik was op slag verliefd.

BUIKBANDJE

De uitgeverij las een column die ik schreef over het boek en deed een aanbieding met extra korting. Ik bestelde meer exemplaren dan ik gewend was en het buikbandje deed ondertussen haar werk. Mensen kwamen met het boek bij de toonbank of zagen het bij de kassa staan. De tekst over verliefd worden op een boek sprak veel klanten aan.

“Waar gaat het over?”

VRIENDSCHAP

Iedere keer vertelde ik enthousiast over de roman en steeds vaker besloten mijn klanten het boek te kopen. Een paar dagen later kwamen ze enthousiast terug om te vertellen dat ze het geweldig vonden. Prachtig. Indrukwekkend. Een enkeling had moeite met de beschrijving van de harde opvoeding die de hoofdpersonen kregen in het weeshuis in Frankrijk. Ze werden echter ook verpletterd door de vriendschap en het briljante einde.

SCHIPHOL

Ik denk dat de periode in het weeshuis redelijk authentiek is voor de periode waarin het boek zich afspeelt. De auteur maakte het niet mooier dan het was. Inmiddels had ik eveneens de andere titels van Jean-Baptiste Andrea besteld en ook deze gingen makkelijk over de toonbank. Van “Duivels en Heiligen” gaat mijn verkoop inmiddels richting de vijftig exemplaren. Misschien geen wereldschokkend aantal, maar voor mijn winkel is het veel. Op dit soort momenten mis ik mijn jaren op Schiphol, want dan zouden wij van deze titel zonder enig probleem vijfentwintig- tot dertigduizend exemplaren hebben verkocht.

LEESEXEMPLAAR

Aantallen die ik dit boek en deze uitgeverij ontzettend zou gunnen.

Vorige maand ontving ik een leesexemplaar van de roman waarmee de auteur de Prix Goncourt 2023 won in Frankrijk. Ik moet nog een boek van Lara Taveirne uitlezen, maar daarna ga ik er direct aan beginnen. Het ligt waarschijnlijk eind oktober in de Nederlandse boekwinkels.

ZIEL

Verliefd worden op een boek. Het overkomt een boekverkoper wel vaker. Meerdere keren per jaar misschien wel. Het maakt ons vak extra mooi. Met dank aan al die auteurs die vaak voor een klein bedrag per verkocht boek hun ziel en zaligheid erin stoppen.

HOOP

Ook daarom hoop ik dat van al die mooie boeken enorm veel verkocht zal worden.

Een vrouw staat voor de kast met Engelstalige boeken. Ze kijkt naar de bovenste plank en dan met name naar een titel van Baldacci. Voor de kast staat een tafel met toptitels, waardoor ze er net niet bij kan. Ze is niet zo heel erg groot maar doet toch een dappere poging het boek van de plank te pakken. Ook door op haar tenen te gaan staan kan ze er nog steeds niet bij.

EXPRES

Ik stap achter de toonbank vandaan en loop naar haar toe.

“Dat doen wij expres”, zeg ik tegen haar. “Alle boeken die u wilt kopen, zetten wij op de bovenste plank. Zodat u ze wel kan zien maar niet kan pakken.”

LACHEN

De vrouw draait zich om en begint meteen te lachen. De tranen stromen over haar wangen. “Ik wist het”, gaat ze mee in mijn grap. “Geloof het of niet, maar ik was net van plan om op die tafel te klimmen en het boek dan maar op die manier te pakken.” Ook ik moet lachen en pak het boek van David Baldacci van de bovenste plank en geef het aan haar. “Ik snap niet dat u daar zoveel moeite voor moet doen”, zeg ik zo terloops mogelijk.

LENGTE

“We zijn niet allemaal zo lang als jij”, zegt ze tegen mij. Dat is waar. Soms vergeet ik mijn lengte en hou ik er ook volstrekt geen rekening mee. Als ik bij de bovenste plank kan, dan moet dat iedereen wel lukken. Dat is echter niet zo. Hoewel ik een tafel met toptitels voor de kast met Engelse pockets een goed idee vond, blijkt het niet voor iedereen te werken.

PRETOOGJES

“Ik zal de tafel straks weghalen, want ik ga u niet iedere keer optillen als u weer in de winkel bent.”

“Voorlopig heb ik weer wat te lezen”, zegt ze met pretoogjes. Ze heeft drie pockets in haar handen en ik loop met haar mee richting de toonbank.

TOPTITELS

De tafel voor de kast met Engelse pockets was een tijdelijke oplossing. Ik vond het leuk om toptitels extra aandacht te geven en een top tien te presenteren. De tafel had ik over nadat in de maanden oktober, november en december de agenda’s en kalenders om ruimte begonnen te schreeuwen. Ook in januari werd de tafel daarvoor nog gebruikt, waarna een paar tafels vanaf februari weer bij de boeken terecht kwamen. Tijdens de Boekenweek is het altijd handig om meer ruimte te hebben.

ASSISTEREN

De rest van het jaar zwerven een paar nog een beetje door de winkel om te assisteren bij eventueel ruimtegebrek. Tijdschriftenpakketten, legpuzzels… Een extra tafel kan nooit kwaad.

DEMONTEREN

Eén van de tafels kwam zodoende bij de Engelse pockets terecht. Ik kon ze ook demonteren, maar dat vind ik altijd een beetje zonde. Soms ga ik echter een beetje voorbij aan het feit dat bepaalde klanten maar korte armpjes hebben. Nu werd ik weer met mijn neus op de feiten gedrukt.

TOEGANKELIJK

Inmiddels staat de tafel – samen met vijf identieke exemplaren – weer vol met agenda’s. Voor iedereen toegankelijk.

Als ik de telefoon opneem, vraagt een man of wij een half uur langer kunnen openblijven. Hij heeft pakketjes van Bol en MS Mode bij ons liggen maar is niet in staat ze op te halen binnen de openingstijden van onze winkel.

VERZOEKJES

Wij krijgen dit soort verzoekjes wel vaker en ik verbaas mij nergens meer om.

SLUITINGSTIJD

Ik vertel dat wij na sluitingstijd naar huis gaan. In plaats dat ik een half uur langer moet openblijven, is het mijns inziens veel logischer als hij een half uur eerder stopt op zijn werk. Of op zijn vrije dag het pakket komt ophalen. Eventueel een familielid of een vriendelijke buur vragen om hem uit de brand te helpen.

POSTKANTOOR

“U bent toch een postkantoor?”, sputtert de man tegen. ‘Dan moet je eigenlijk tot een uur of acht ’s avonds open zijn.”

BOEKWINKEL

Ik vertel hem dat postkantoren iets zijn van voor zijn geboorte. Wij zijn een boekwinkel waarbij binnen onze openingstijden ook pakketten kunnen worden verzonden of opgehaald.

POSTNL

“Waarom staat er in je winkel dan een balie met een heel groot bord van PostNL?”

HALLMARK

Boven onze wenskaartenmolens hangt een nog veel groter bord van Hallmark en toch denkt niemand dat wij een kaartenwinkel zijn. Ik zeg tegen de man dat hij best wel eerder naar huis kan als hij zoveel tijd heeft om te bellen.

SERVICE

“Een beetje service zou wel lekker zijn”, bromt hij door zijn telefoon.

BEZORGEN

“Dus jij vindt dat een stenen boekwinkel langer moet openblijven, speciaal voor al die mensen die hun spullen online kopen en nooit naar een echte winkel gaan?” Het blijft even stil aan de andere kant van de lijn. Ik vertel dat Bol van Albert Heijn is en dat die tot negen uur ’s avonds open zijn. MS Mode zit in Almere-Centrum en daar kan je tot 18:00 uur terecht. “Dicht bij je werk zal ook wel een winkel zijn met een postbalie. Dan laat je het daar toch bezorgen?”

ETEN

Het blijkt geen goed advies. Hij wil in zijn lunchpauze niet een pakketje ophalen. Dan moet hij eten. Net als ik dat wil als ik na sluitingstijd naar huis ga.

PAPIERBAK

“Kan je het dan misschien bij mij thuis bezorgen en die pakketjes in de papierbak gooien? Ik woon maar een kwartiertje van jullie winkel vandaan.”

BRUTALITEIT

Ik moet er bijna om lachen, maar ben in eerste instantie best wel onder de indruk van de brutaliteit. “Je kan ook een paar euro extra betalen en het ’s avonds laten bezorgen”, zeg ik uiteindelijk. Bol heeft die optie en je kan – nogmaals – ook aangeven dat je het bij Albert Heijn wil ophalen.”

BOOS

“Dit helpt allemaal niet”, zegt hij boos.

KLAGEN

“Als je wil klagen moet je bij Bol en MS Mode zijn. Je spreekt nu met de boekwinkel.”

VERBINDING

Ik wil ook nog zeggen dat het opvallend is dat het retourneren van al die pakketten wél altijd blijkt te lukken binnen onze openingstijden.

De man verbreekt echter de verbinding.

BETWIJFEL

Ik betwijfel of hij eerder naar huis gaat om die pakketjes op te halen.

“Meneer, ik heb een lijstje met boeken en ik hoop dat u er één van heeft. Het is voor de verjaardag van mijn zwager. We zijn een beetje laat want morgen gaan wij al naar hem toe.”

BRIEFJE

Een man en een vrouw staan voor de toonbank en zij heeft een briefje in haar hand.

CLAUS

“De biografie van Hugo Claus door Mark Schaevers. Die is vorig jaar verschenen, vertelde mijn zwager.”

DUIZEND

Dat is een mooi begin. En meteen raak. Ik loop naar de boekentafel en pak de gevraagde biografie. De levens van Claus, een dikke pil van bijna duizend pagina’s.

VOSKUIL

“Oh? Die heeft u gewoon liggen? Mijn zwager vertelde dat het in Almere waarschijnlijk besteld moest worden, dat het niet op voorraad zou zijn. Op zijn lijstje staat ook het vierde deel van de dagboeken van J.J. Voskuil. Heeft u die misschien ook? Dan kunnen we kiezen.”

DAGBOEK

Ik loop naar de kast en pak Uitzicht op geluk, het dagboek over de jaren 1974-1976. Ook dit is een behoorlijk boek van ruim achthonderd pagina’s. Haar zwager laat zich niet makkelijk afschrikken en ik ben inmiddels benieuwd wat de andere titels zijn waaruit gekozen moet worden.

BANG

“Jeetje, die heeft u ook al? Ik was nog wel bang dat we helemaal naar Amsterdam moesten gaan en dat mijn zwager gelijk zou krijgen.” Ze kijkt naar haar man, die niet van haar zijde wijkt. “We kunnen je broer mooi inwrijven dat de boekwinkel in Almere deze allemaal in de winkel heeft staan.”

SARDONISCH

Ze laat een bijna sardonisch lachje horen en ook haar man ziet de humor er wel van in.

ALMERE

“Volgens hem zijn die boeken alleen bij de grote boekwinkels te koop. Amsterdam, Utrecht, Den Haag. Hij zegt dat ze in Almere niet lezen.”

SCHOUDERS

Ik haal voorzichtig mijn schouders op.

PFEIFFER

Alkibiades, vuurt de vrouw de volgende titel op mij af. Van Ilja Leonard Pfeiffer. Ik begin de humor er wel van in te zien en pak het boek van de tafel. Ik leg hem op de steeds hoger wordende stapel van zware literatuur. Letterlijk en figuurlijk.

VERBAZING

“Nou, nou”, zegt de man vol verbazing. “Die heeft u ook al, ik ben onder de indruk. Dan zal u de vierde ook wel hebben.

Hij kijkt naar zijn vrouw.

DAANJE

Het lied van ooievaar en dromedaris.

De prachtige roman van Anjet Daanje. Wie heeft die nou niet? Winnares van de Libris Literatuurprijs van 2023. Ik leg ook dit boek op de toonbank en ik hoor mijn twee klanten druk met elkaar overleggen. Ze zijn een stukje de winkel ingelopen en staan voor het rek met Almere producten. Ze komen met een grote glimlach weer naar de toonbank met een Almere slabbetje.

SLABBETJE

“We nemen al die vier boeken en dit slabbetje”, zegt de vrouw. “Daarmee zetten wij mijn zwager eens goed op zijn nummer.  Kan hij eindelijk eens stoppen met dat negatieve gedoe over Almere.”

Ik sla alles aan op de kassa en ze rekenen zonder mopperen ruim € 170,00 bij mij af.

HEERLIJK

Onenigheid in de familie.

Heerlijk!

Ik kende Elif Shafak wel van naam maar had nog nooit een boek van haar gelezen. Wel heb ik een paar jaar geleden met “Het eiland van de verdwenen bomen” in mijn handen gestaan, maar de impuls om daaraan te beginnen verdween toen een andere roman haar zachtjes en ongemerkt opzijschoof. Op de één of andere manier doen boeken dat soms bij een lezer. Met het verschijnen van “Er stromen rivieren in de lucht” was echter niemand in staat om mij op andere gedachten te brengen. Zowel de belofte van een mooi verhaal als de intrigerende titel beten zich in mij vast.

HOOFDSTAD

Mesopotamië.

De hoofdstad Nineve van het grote Assyrische Rijk.

EUFRAAT

De oude en bijna magische samenleving die aan de bakermat stond van de moderne beschaving. Gelegen in het gebied rondom de rivieren Tigris en Eufraat, wat nu Irak en deels Syrië en Turkije wordt genoemd. Het oudste gedicht ter wereld komt er vandaan en bekende verhalen van eeuwen voor onze jaartelling die later onderdeel werden van de bijbel.

LONDEN

“Er stromen rivieren in de lucht” pakte mij vanaf de eerste regels. Zoals doorgaans alleen de beste boeken dat kunnen. Het verhaal boeide, de personages kwamen volledig tot leven en een oude, soms vergeten wereld ging voor mij open. Niet alleen de hoofdstukken over Mesopotamië waren prachtig, ook het verhaal over een arme maar geniale jongen in het Londen van het midden van de negentiende eeuw wist mij volledig te betoveren. Internet leerde mij dat grote delen van het verhaal raakvlakken had met ware gebeurtenissen en het werd steeds moeilijker om het boek voor langere tijd terzijde te leggen.

JEZIDI’S

Ik stond er mee op en ging er mee naar bed.

Een paar keer raakte Shafak mij een klein beetje kwijt – met name in de verhaallijn van Zaleekhah in het hedendaagse Londen – maar vervolgens hengelde ze mij net zo makkelijk weer terug. De schrijfster neemt je mee op een reis vanuit Mesopotamië naar Londen en weer terug naar het Midden-Oosten. De strijd en gruwelijkheden van ISIS maar ook de eeuwenoude vervolging van de Jezidi’s. Het ethische – en actuele – vraagstuk of je het culturele erfgoed van een land mag meenemen naar musea aan de andere kant van de wereld.

GEDICHT

Het zit allemaal verpakt in dit boeiende verhaal waarin water centraal staat, samen met het epische Gilgamesj-gedicht over een hooghartige held die pas tot inkeer komt wanneer hij alles kwijt is. De strijd van de tienjarige Narin die in het Koerdische deel van Turkije samen met haar oma moet vluchten voor de oorlog is adembenemend. Tijdens het lezen vroeg ik mij meerdere keren af hoe je als auteur in staat bent om alles aan elkaar te knopen. Feiten en fictie op een bijna onmogelijke manier met elkaar te verbinden.

BEWONDERING

Het maakt van Elif Shafak een groot auteur die met “Er stromen rivieren in de lucht” een heel belangrijk boek heeft geschreven, dat ik met een diepe zucht en vol bewondering heb dichtgeslagen.

PRACHTIG

Prachtig, prachtig, prachtig.

Ik kan er geen ander woord voor bedenken.

Een oudere vrouw komt in een rolstoel onze winkel binnen. Een behulpzame dochter of misschien een begeleider volgt haar naar binnen. Ik herken de vrouw niet maar er gaat wel ergens een belletje rinkelen. Misschien ken ik haar tóch wel. Ze zegt mij vriendelijk gedag en lacht als ze ziet dat ik niet weet wie zij is.

BAANTJER

“Een paar kilo lichter, minder grijs haar, nog geen bril en niet in een rolstoel”, zegt ze tegen mij. “Grisham, Baantjer, Hollister en Santa Montefiore.”

HERSENBLOEDING

In mijn brein wordt ergens een schakelaar omgezet en plotseling herken ik de vrouw in de rolstoel. Ze ziet het gebeuren en lacht weer voluit. “Mijn man is er helaas niet meer”, zegt ze nuchter. “Zelf heb ik een hersenbloeding gehad waardoor ik niet meer kan lopen. Vandaar de rolstoel.”

FRANKRIJK

“Dat is wel heel lang geleden”, zeg ik tegen haar. “U vertrok volgens mij naar Frankrijk?”

JAN

Ze knikt. “Wij hebben er prachtige jaren gehad, maar mijn man is een paar maanden geleden overleden. Hij ging gezond naar bed maar werd de volgende ochtend niet meer wakker. Ik zat zelf inmiddels al in een rolstoel en zonder Jan had het voor mij geen zin om er nog te blijven. Met pijn in mijn hart, dat wel.”

HOLLISTER

Haar man kwam hier zeer regelmatig, toen ik de winkel net was begonnen. Hij kocht veel thrillers en was gek op de western romans die wij toen nog in het assortiment hadden zitten. Hollister, Winchester, Colt 45. Zijn vrouw kwam ook vaak mee, maar las minder dan hij. Ook als ze niets nodig hadden, kwamen ze altijd binnen voor een praatje.

VERBINDEN

“Je winkel lijkt een stuk groter”, zegt ze tegen mij. “Er zijn in ieder geval meer boeken, dat zou Jan mooi hebben gevonden. Ik ben blij dat jullie er nog steeds zijn in Almere-Haven, zoveel wordt er hier volgens mij niet gelezen. Een boekwinkel weet mensen echter te verbinden.”

LIEFHEBBER

“Het spijt mij van uw man”, zeg ik tegen haar. Het was een hele aardige man die altijd wel een paar grappen en grollen wist te vertellen en daarnaast een hartstochtelijke liefhebber was van voetbal. Het ging hem puur om de sport. Diep van binnen begreep hij niet dat ik mij wel had verbonden aan een club. Wat hem betreft moest het beste team winnen en deed de rest er verder niet toe.

GEWELDIG

“Het is echter geweldig om u weer te zien.”

TRANEN

Ze straalt en is blij dat ik nog weet wie ze is. We halen kort een aantal herinneringen op, waarin haar overleden man steeds een rol speelt. Ik zie tranen in haar ogen verschijnen, maar het doet haar ook zichtbaar goed dat ik haar man niet ben vergeten. “Het is moeilijk zonder hem, hij was in alles mijn maatje”, zegt ze en de vrouw die bij haar is legt troostend een hand op haar schouder.

VROLIJK

“Je gaat mij weer regelmatig zien, jongen” zegt ze nu vrolijk. “Je bent nog lang niet van mij af.”

BLIJ

Ik ben blij het te horen.

Een man van ongeveer vijfentwintig jaar zegt dat er een pakketje voor hem ligt. Als het goed is heeft hij een bericht gekregen met een afhaalcode. Hij schudt fanatiek zijn hoofd. “Ik heb helemaal niets gehad”, zegt hij.

PAKKETJE

“Hoe weet je dan dat wij een pakketje voor je hebben?”

AFHAALCODE

Hij zucht diep, grijpt naar zijn telefoon en laat de afhaalcode zien.

LEGITIMEREN

Ik haal het pakketje en verbaas mij allang niet meer over het feit dat sommige mensen recht in je gezicht staan te liegen. Of over werkelijk alles moeilijk doen. Ik scan het pakket en zie dat hij zich moet legitimeren. Iets wat ook in het mailtje stond dat hij niet heeft, maar wel op zijn telefoon staat. Wederom begint hij tegen te sputteren. “Waar gaat het naar toe in dit land? Het gaat helemaal mis. Een afhaalberichtje laten zien en nu mijn legitimatiebewijs. Het moet niet gekker worden. Het is absurd gewoon.”

EIGENWIJS

Ik kijk hem eens goed aan. Misschien heb ik mij vergist en is hij een drieënnegentigjarige veteraan die tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten heeft voor onze vrijheid. Maar nee…. Het is gewoon een eigenwijs ventje dat nog amper droog is achter zijn oren. Net uit de luiers en nu al problemen met de hele wereld. “Zitten er soms waterballonnen in?”, vraag ik terwijl ik naar het pakketje wijs. Want dan is het inderdaad vreemd dat het aangetekend is verzonden.

TWEEHONDERD EURO

“Nee, er zit iets in van over de tweehonderd euro”, zegt hij met meteen.

TEGENZIN

Dan lijkt het mij ook in zijn belang dat de verzender geen risico heeft genomen en de meest veilige manier van verzenden heeft gekozen. Aangetekend en dus verzekerd. Met een nieuwe zucht laat hij zijn legitimatie zien en nadat hij met duidelijke tegenzin een keurige handtekening heeft gezet, krijgt hij het pakketje uitgereikt.

ZORGVULDIG

“Wees blij dat wij zo zorgvuldig omgaan met jouw pakketje”, zeg ik hem. “Als blijkt dat wij hem zomaar aan iemand anders hadden uitgereikt, was je daarover weer door het lint gegaan.”

ADRES

“Mijn adres staat er toch op?”, zegt hij alsof iedereen precies weet wie hij is en waar hij woont. “Het is gewoon een klote land aan het worden”, herhaalt hij zijn eerdere woorden.

VLIEGTUIG

“Nou, dan ga je toch weg”, zeg ik tegen hem. “De wereld is groot en niemand zegt dat je tegen je zin in Nederland moet blijven wonen. Pak een vliegtuig en ga naar het Midden-Oosten. Naar Rusland of Oekraïne. Misschien is Syrië wel een goede optie? Mexico is ook mooi in deze tijd van het jaar.”

OGEN

Hij kijkt mij nu met grote ogen aan.

“Als je snel bent kan je vanmiddag al weg”, voeg ik er nog aan toe.

SCHAAPACHTIG

Nu begint hij plotseling schaapachtig te lachen.

“Nee, het valt allemaal wel mee. Iedereen kan inderdaad zeggen dat hij op mijn adres woont.”

SANDALEN

Als hij wegloopt zie ik dat hij een korte broek en open sandalen draagt.

VETERS

Misschien vertrekt hij pas naar een beter land zodra zijn moeder hem leert om zijn eigen veters te strikken.

Een man komt de winkel in, passeert mijn vrouwelijke collega alsof ze niet bestaat en loopt direct door naar mij. Hij denkt op basis van geslacht dat ik de baas zal zijn. Dat klopt in dit geval, maar toch stoort het mij enorm. Hij is een vertegenwoordiger van een creditcardmaatschappij. Van dé creditcard, zegt hij zelf… Hij wil weten waarom ik geen abonnement op ‘zijn’ kaart heb. Vanwege de manier waarop hij de winkel betrad, staat hij al met 1-0 achter. Daarnaast vraag ik mij af hoe hij weet welke creditcards ik wel of niet accepteer.

ACCENT

“Er zit geen sticker op uw deur”, zegt hij met een sterk Amerikaans accent.

SIMPEL

Alsof het allemaal zo simpel is. Ik heb ook geen sticker op de deur dat ik boeken verkoop en dat we tijdschriften na het afrekenen oprollen om er een elastiekje omheen te doen.

CREDITCARD

“Ik kan heel snel regelen dat u onze creditcard kan accepteren. Twee formulieren, een paar handtekeningen en het is klaar. Onze klanten zullen u dankbaar zijn.

KEUKEN

Ik kan mij aan één kant niet voorstellen dat een financieel bedrijf een vertegenwoordiger op pad stuurt om in Almere-Haven zieltjes te winnen. Ik betrek mijn vrouwelijke collega in het gesprek. Niet omdat ik van plan ben om een paar handtekeningen te zetten, maar omdat het mij nog altijd dwars zit dat hij haar het aanspreken niet waard vond. Misschien is ‘zijn bedrijf’ wel een clubje oude conservatieve mannen die vinden dat vrouwen het best tot hun recht komen in de keuken en bij de wasmachine.

ONGELOOF

Astrid beaamt dat wij nog nooit een klant hebben gehad die met deze creditcard wilde betalen. Sowieso krijgen wij zelden iemand die met een creditcard bij de kassa staat. De man kijkt mij vol ongeloof aan. “Dat komt vast omdat er geen sticker op de deur zit”, doet hij een dappere poging om het te verklaren.

PAARD

Ik ben nog altijd niet overtuigd dat hij echt is wie hij zegt te zijn. Voor mijn gevoel benaderen creditcardmaatschappijen je eerder via de mail, een brief of via je eigen bank en sturen ze niet iemand vanuit North Carolina (of welke staat dan ook) in een poging om nieuwe klanten te werven. Geen idee waar deze man vandaag komt, maar hij ziet er behoorlijk moe uit. Mijn fantasie slaat ervan op hol. Hij draagt een soort cowboyhoed dus zou het best eens kunnen dat zijn paard ergens is vastgebonden aan een regenpijp.

KAASWINKEL

“Uw buurman de kaaswinkel heeft wel een sticker”, zegt hij nu.

VRIENDELIJK

“Ik heb geen interesse, meneer”, zeg ik zo vriendelijk mogelijk. “Het bevalt mij uitstekend zonder zo’n sticker op de deur.”

CHINA

Nu kijkt hij naar mij alsof ik gek ben. Heel even probeert hij hulp te zoeken bij Astrid, maar die is inmiddels afgehaakt. “Het is een wereldwijd zeer goed geaccepteerde creditcard”, zegt hij nog. “Overal nemen ze hem aan. In Amerika, China, Australië en ga maar door.”

BESPAREN

“Geweldig”, zeg ik meteen. “Dan heb je mij dus niet nodig.”

Besparen ze mooi weer een sticker.