Column

Wat zijn er toch veel mooie boeken. Op sommige momenten krijg ik medelijden met mensen die nooit lezen. Het is misschien preken voor eigen parochie, maar wat mis je dan onvoorstelbaar veel. Geen tijd, geen zin, geen geduld. Misschien doe ik het helemaal fout in mijn leven. Ondanks een drukke baan, kinderen, kleinkinderen en een passie voor muziek en sport heb ik altijd zin, tijd en geduld om ’s avonds een uurtje te verdwijnen in een boek.

TELEVISIE

Ik geef toe, ik kijk niet veel naar de televisie. Het Journaal, programma’s als Binnenstebuiten en Vroege Vogels en natuurlijk op de momenten dat Ajax speelt. Ik schrijf iedere week een of twee columns, soms een recensie en werk graag aan een paar korte verhalen of aan de vier boeken die ik heb geschreven maar vooralsnog niet verder komen dan de harde schijf van mijn computer.

LEZEN

Ondanks dat heb ik iedere dag voldoende tijd om te lezen.

RIJKDOM

Iedereen moet uiteraard doen wat hij of zij wil maar soms voel ik mij een roepende in de woestijn. Een dominee in een kerk vol boeken. Mijn taak als boekhandelaar is om het woord van vele schrijvers te verkondigen. De mensen in mijn winkel op de hoogte te brengen van al het mooie werk dat wekelijks verschijnt en waarvan een deel keurig op de boekentafels ligt. Al die verhalen. Al die rijkdom. Waarom de kans laten lopen om zoveel verschillende werelden te bezoeken? Nieuwe ideeën op te doen, andere meningen. Jezelf over te geven aan onvoorstelbare schoonheid.

GELOOF

Gelukkig zijn er voldoende liefhebbers die mijn hulp niet nodig hebben, maar veel mensen heb ik mogen bekeren. Daarnaast is er een groot deel die ik niet kan bereiken. Die hebben het geloof verloren of misschien nooit gehad. Het geloof in de kracht van verhalen.

STAPELVERLIEFD

Ik ben regelmatig stapelverliefd op een boek. Soms al tijdens de eerste zin. Vaak ergens op de helft. Incidenteel pas op het eind. Verhalen die mij ontroeren, blij maken, intrigeren, inspireren, aan het denken zetten, kwaad maken. Boeken die mij raken. Verhalen die ertoe doen en van mij een beter mens maken. Mijn blik verruimen.

NOMADENVOLK

Of het nou gaat om een prachtig verhaal over een nomadenvolk in Iran, over een dementerende Egyptoloog in Den Haag of over een meisje van vijf jaar die een concentratiekamp in Auschwitz heeft weten te overleven. Over een jonge vrouw die door de vloek van een demon niet kan sterven en gedwongen is om anoniem te zwerven door de tijd. Een man die in de gevangenis zit voor een misdaad die hij wel of niet heeft gepleegd maar een dag voor zijn vrijlating toch besluit te ontsnappen.

FANTASIE

Ik woon en werk al meer dan veertig jaar tussen de boeken. Persoonlijk kan ik mij geen ander leven voorstellen. Ik voel mij thuis tussen de woorden en zinnen die het leven verrijken. Te verdrinken in taal, te genieten van de beeldende fantasie van zo ontzettend veel uitmuntende auteurs.

GENEN

Verliefd zijn op boeken is geen keuze. Het zit diep in je genen.

Ik loop naar een medewerker van de Vomar in Almere-Haven die bezig is met het aanvullen van de zuivelproducten. “Mag ik twee gratis slokjes melk?” Helaas, ze verkopen alleen pakken van minimaal een halve liter. Jammer… thuis heb ik melk genoeg en het is zonde om nu een halve liter te kopen terwijl ik alleen maar twee slokjes wil hebben.

BAKKER

Even later ga ik naar Bakker Bart. “Kan ik u helpen, meneer?”, vraagt een vriendelijke vrouw achter de toonbank. “Jazeker, ik heb thuis voldoende brood, maar ben het vergeten mee te nemen. Mag ik twee gratis hapjes bruin volkoren?” Ze kijkt mij met verbazing aan. Moet zelfs een beetje lachen. Vervolgens zegt ze dat ik een halfje bruin volkoren kan kopen.

SLAGER

Met een diepe zucht verlaat ik de bakker. Geen wonder dat het zo slecht gaat met de winkels. Gelukkig zie ik Slagerij Verhoeven en ik loop naar binnen. “Heeft u voor mij twee gehaktballen?” De slager knikt, loopt naar achteren en komt terug met mijn bestelling. “Verder nog iets?”, vraagt hij geduldig. “Graag een gratis klontje boter, want dat heb ik thuis niet meer.” De slager kijkt mij met enige verwarring aan. “Wij hebben geen boter”, zegt hij. Nu ben ik in de war. Je zou toch een klein beetje service verwachten bij een slagerij.

TANKSTATION

Even later stap ik in mijn auto en kom langs een tankstation. “Heeft u voor mij een beetje gratis benzine?” De vrouw die mij helpt kijkt mij vol ongeloof aan.

POSTNL

Een minuut later sta ik buiten zonder benzine. Ze maken het de klanten vandaag de dag wel heel moeilijk. Terwijl ik in mijn auto stap bedenk ik mij dat ik nog een pakketje moet versturen en dus rij ik weer terug naar het centrum. Bij de boekwinkel vraag ik of ze een leeg doosje hebben dat ik kan gebruiken. De verkoper zegt van niet. Hmm…. Dat is niet echt handig voor mij. Ze verkopen wel doosjes van PostNL en ik heb het gevoel dat ze mij dwingen iets te kopen. Helaas moet ik iets versturen, dus heb ik geen keuze.

BOEKWINKEL

“Heb je ook vulmateriaal”, vraag ik vriendelijk. Het doosje is net iets te groot. “Wij verkopen noppenfolie”, zegt de verkoper. “Eerlijk gezegd wil ik iets dat ik gratis kan krijgen. Ik moet dat doosje tenslotte ook al betalen.” Dan maar geen opvulling, denk ik bij mijzelf. Als ze maar begrijpen dat het hun schuld is als de inhoud beschadigd gaat aankomen. Het enige dat nog ontbreekt is een paar stukken plakband.

ONEERLIJK

Ook dat blijkt echter niet gratis te zijn. Moet je tegenwoordig werkelijk overal voor betalen? Thuis heb ik ook rollen plakband dus het voelt een beetje oneerlijk dat ik het hier moet kopen.

VISWINKEL

Eenmaal buiten wil ik nog even naar de viswinkel, maar die is blijkbaar alleen in het weekend open. Jammer, ik had wel zin in twee of drie stukjes kibbeling. Uiteindelijk loop ik snel naar de kaaswinkel.

KAASWINKEL

“Goedemiddag, mag ik een plakje kaas, twee nootjes en een gratis slokje wijn?”

Binnen het genre van de spannende boeken is weer een nieuw sub-genre bedacht: de cosy crime. Gezellig een boek lezen over een seriemoordenaar die bij ieder nieuw slachtoffer het bloed weer keurig opdweilt en voor het verlaten van de woning waar hij is binnengedrongen nog even snel de plantjes water geeft.

ABELL

Ik had er nog nooit van gehoord, tot ik een aantal boekhandelaren het boek “Dodelijke afloop” van Stig Abell zag aanprijzen in een landelijk dagblad. Het bij HarperCollins verschenen boek was zelfs ‘cosy crime op zijn best’. Het wekte bij mij de indruk dat er al meerdere boeken waren verschenen, wat ik als boekverkoper absoluut over het hoofd heb gezien.

MANSELL

Mogelijk dat cosy crime als een suikervrije variant van de standaard thriller gezien moet worden. Een fair trade versie van de literaire thriller. Speciaal voor mensen die normaal gesproken geen spannende boeken lezen maar toch een beetje zijn uitgekeken op de romans van Corine Bomann en Jill Mansell.

KRUIDENTHEE

Lezers die op zoek zijn naar meer opwinding in hun leven en naar boeken waarmee ze gezellig op de bank kunnen zitten, de kachel een standje hoger en een kopje kruidenthee binnen handbereik. Lekker lezen over een losgeslagen maar toch vriendelijke en goedlachse moordenaar, een mensen-mens, die de paar door hem gepleegde moorden uit pure bescheidenheid niet echt een serie durft te noemen.

KINDERBOERDERIJ

Ik kan mij zo voorstellen dat een lieve rechercheur in een cosy crime besluit om de jacht op de moordenaar te openen, nadat hij eerst nog even een lange wandeling met zijn vrouw heeft gemaakt om bij de plaatselijke kinderboerderij uitvoerig de schapen en jonge bokjes te aaien. “Doe je je jas goed dicht, schat”, roept zijn vrouw hem na als hij in zijn elektrische auto stapt.

RIEU

Onderweg naar het politiebureau luistert de rechercheur naar het nieuwe album van André Rieu, waar de violen hem weer diep ontroeren. Eenmaal op zijn werk, appt hij snel naar zijn vrouw om te vertellen dat zijn nieuwe trui zo lekker ruikt en hoe blij hij is dat zij die nog even snel voor hem heeft klaargelegd.

De schat.

SHAMPOO

Het onderzoekteam zit inmiddels met de handen in het haar.  Zonder roos dankzij de fantastische shampoo die de politie met korting koopt bij de plaatselijke drogist. Als tegenprestatie zijn die allemaal welkom bij de politiebarbecue die over twee weken op het programma staat. De rechercheur die de leiding heeft over het onderzoek weet al dat hij extra sausjes moet kopen.

Gezellig!

LANDSCHAP

Als na gedegen onderzoek – waarbij iedereen op tijd thuis is voor het eten – de politie ontdekt wie de moordenaar is, volgt een lange achtervolging. Gelukkig past de moordenaar zijn snelheid keurig aan binnen de bebouwde kom en stopt hij zelfs bij stoplichten die op oranje springen. De rechercheurs genieten van het mooie landschap en zien dat de lente weer in aantocht is. De bomen staan prachtig in bloei.

COSY

Hoe het verhaal afloopt?

Daarvoor moet je de cosy crime even in de winkel kopen.

Niet online, want dat is niet gezellig.

~ Bronvermelding:

De bescheiden seriemoordenaar is bedacht door Marc van Biezen in zijn dichtbundel ‘Ervaringsdeskundige’, verschenen bij The House Of Books en nog altijd leverbaar.

“Ik ben een auteur uit Emmeloord en ik wil proberen om ook buiten mijn woonplaats wat bekendheid te krijgen.” De vrouw voor mijn toonbank kijkt mij verwachtingsvol aan. “Het boek bevat de geweldige verhalen die mijn moeder mij vroeger vertelde en die heb ik nu allemaal gebundeld en zelf uitgegeven.”

VORMGEVING

Ze geeft mij een exemplaar van een behoorlijke pil met een voorkant die duidelijk maakt dat ze misschien andermans verhalen kan overschrijven, maar weinig verstand heeft van grafische vormgeving. “Het telt 641 pagina’s”, vertelt ze met enige trots. “Mijn moeder kon prachtig vertellen en ik besloot onlangs dat het oneerlijk zou zijn om die verhalen niet met de rest van de wereld te delen. Het boek kost € 59,99 en ik vroeg mij af of u het wilt inkopen.”

WEILAND

Zestig euro voor een boek met een omslag die doet denken aan iets dat je niet onder je schoenen wilt krijgen als je ’s nachts door een drassig weiland loopt. Net zo dik maar twee keer zo duur als het laatste boek van Marcel van Roosmalen. “Behoorlijk duur”, zegt ik tegen haar. “Hoeveel heeft u er al verkocht?” Ze schrikt van de opmerking én van de vraag. Venijnig trekt ze het boek uit mijn handen.

VUUR

“Omdat ik het in eigen beheer heb uitgebracht, valt de verkoopprijs wat hoger uit”, zegt ze een beetje boos. “Het lijkt mij dat ik er best wel iets aan mag verdienen.” Het vuur spat uit haar ogen.

PROBEREN

“Hoeveel heeft u er in Emmeloord verkocht?”, herhaal ik mijn vraag. Er valt weer een stilte. “Nog niets”, zegt ze uiteindelijk. “Ze vonden het te duur en willen het niet inkopen. Als je het niet eens wilt proberen, dan kan het ook niets worden natuurlijk.”

NIEUWSGIERIG

Ik vertel haar dat ik geen interesse heb. Ten eerste is het veel te duur en ten tweede denk ik niet dat veel mensen in Almere-Haven nieuwsgierig zijn naar de verhalen van de moeder van een zelfbenoemde en totaal onbekende auteur uit Emmeloord.

VIJFHONDERD

“Onbegrijpelijk”, zegt ze terwijl ze mij nog bozer aankijkt. “Ik heb er een half jaar hard aan gewerkt, zelf de omslag gemaakt en vijfhonderd exemplaren laten drukken. Dan is het toch niet teveel gevraagd om mij een kans te geven en drie exemplaren in te kopen?”

LEVENSVERHAAL

Ik leg geduldig uit dat ik niet denk dat ik drie exemplaren zal verkopen. Er zijn zo’n dertienhonderd boekwinkels in Nederland en als die er allemaal drie inkopen, dan zou dat deze mevrouw uit Emmeloord ruim 230.000 euro opleveren. Als het zo werkt, gaat iedereen in Nederland als de sodemieter een boek schrijven. Daarnaast ben ik geen boekwinkel begonnen om van iedere plaatselijke auteur zijn of haar levensverhaal in te kopen. Boeken in eigen beheer verkopen over het algemeen niet of nauwelijks.

MOEDER

“Het spijt mij”, zeg ik tegen haar.

“Nou….”, zegt ze uiteindelijk. “Daar zou mijn moeder niet blij mee zijn geweest.”

SCHOUDERS

Ik haal voorzichtig mijn schouders op.

“Een mooi verhaal voor een volgend boek”, zeg ik om haar een beetje op te vrolijken.

Het afgelopen jaar schreef ik een column over de KBb en nog geen maand later besloot Anne Schroën – nadat ze eerst nog bij mij op de koffie was geweest – op te stappen als voorzitter en boegbeeld. Daarvoor had ik al een paar columns gebruikt om de problemen die ik in mijn winkel had met leveringen door het Centraal Boekhuis (en via PostNL) aan te kaarten. Mailtjes en telefoontjes bleven onbeantwoord en een stukje in Het Boekblad en op LinkedIn leek een mooie manier om toch hun aandacht te krijgen.

CORMAC McCARTHY

Dat lukte inderdaad, maar nog geen twee maanden later vertrok de directeur van het CB naar Audax, die van PostNL naar het CB  en maakte ze in Culemborg bekend te gaan stoppen met hun eigen logistiek. Alsof dat nog niet genoeg was schreef ik ook een column over de Amerikaanse auteur Cormac McCarthy, waarin ik onder andere melding maakte van het feit dat die al aardig op leeftijd was. Prompt lees ik een week later dat hij onverwachts is overleden. Wat was er in hemelsnaam aan de hand?

BERT DIJKSTRA

Ondanks positieve reacties op mijn columns, moest ik toch nadenken of ik wel door moest gaan. Mijn columns over het CB  waren opgepikt door Bert Dijkstra van De Telegraaf, die meteen na publicatie een boek schreef over een krant die verdacht veel op zijn broodheer leek. Het deed de relatie tussen Bert en De Telegraaf geen goed en inmiddels moet de journalist – een jaar voor zijn pensioen – goed op zijn tellen passen.

STAATSLOTERIJ

Even overwoog ik een column te schrijven met een oplossing voor de oorlog tussen Oekraïne en Rusland en over de wereldwijde stikstofproblematiek. Misschien zou dat een goed effect hebben en bewees ik de wereld een grote dienst. Wat te denken van een fel stukje over het feit dat ik jarenlang loten koop bij de Staatsloterij maar nog nooit de hoofdprijs heb gewonnen.

Als je erover nadenkt natuurlijk een grof schandaal.

AJAX

Er ging een wereld van nieuwe mogelijkheden voor mij open. Even een stukje schrijven over het vertrek van Edwin van der Sar bij mijn favoriete voetbalclub en het zou wachten zijn op het moment dat Michael van Praag – met wie ik op Schiphol jarenlang aan vergadertafels heb gezeten – mij ging vragen om de mooiste baan van Nederland op mij te nemen. Niet alleen qua lengte moet de voormalige keeper van Ajax in mij zijn meerdere erkennen en het zou niet lang meer duren voordat de successen voor mijn club zich weer aaneen zouden rijgen.

ALMERE-HAVEN

Met terugwerkende kracht heb ik spijt van mijn column over de KBb maar vooral over het feit dat ik jarenlang mijn talenten heb verspild. Ik heb veel tijd en energie gestoken in mijn boekwinkel in Almere-Haven, terwijl een paar regels op papier waarschijnlijk voldoende waren geweest.

COLUMNS

Ik ga een bestseller schrijven die het commerciële succes van alle zeven zussen zal doen verbleken. Nog één keer een Staatslot kopen. Het klimaat redden. Noem het maar op.

Misschien hou ik ook nog tijd over om in 2024 columns te blijven schrijven.

“Heeft u ook van die kleine, platte batterijen?”, vraagt een man aan mij. “Helaas, die verkopen wij niet, meneer.” Het is niet het antwoord wat hij had verwacht. Hij kijkt mij met verbazing aan. “Dat is raar. Jullie zijn toch een boekwinkel?”

KNOOPCELLETJES

Nu begrijp ik hém even niet. Volgens mij noemde hij niet de titel van een boek maar is hij op zoek naar batterijen. “U zoekt een boek over batterijen?”, vraag ik min of meer voor de grap. Zonder te weten of je daar vandaag de dag nog wel grapjes over mag maken. “Nee, geen boek”, zegt hij echter serieus. “Batterijen. Van die knoopcelletjes.”

SLUITINGSTIJD

Ik vertel dat ze verderop bij Het Kruidvat en bij de Wibra batterijen verkopen. Dat zijn althans de winkels waar wij ze halen als ’s ochtends vroeg bij het openen van de winkel de klok aangeeft dat het alweer bijna sluitingstijd is. Mogelijk dat ze ook de kleine ronde of platte varianten in hun assortiment hebben zitten.

BOEKWINKEL

“Vreemd hoor”, zegt de man. “Je zou het toch bij een beetje boekwinkel wel verwachten.”

KAARTENHUIS

Plotseling ben ik minder dan een beetje boekwinkel. We hebben een prachtig assortiment boeken in onze winkel staan. Veel meer titels dan de gemiddelde klant bij ons verwacht. Nee-verkoop komt niet of nauwelijks voor, dus zeker voor Almere-Haven hebben wij onze zaakjes uitstekend voor elkaar. Door het ontbreken van kleine, platte batterijen stort het hele – en door onszelf zeer gekoesterde – imago van een serieuze boekwinkel als een kaartenhuis in elkaar.

GEĪNTERESSEERD

“Waarom zijn batterijen dan zo essentieel voor ‘een beetje boekwinkel’?”, vraag ik oprecht geïnteresseerd. “De boeken die wij verkopen hebben geen enkele vorm van stroom nodig. Eerlijk gezegd verkopen wij helemaal niets in onze winkel waar je een batterij in moet stoppen. Waarom zou ik ze dan zo nodig moeten verkopen?”

ZWIJGEN

Om nog maar te zwijgen van het feit dat in tien jaar tijd hij de eerste is die om knoopcelletjes vraagt.

KRUIMELDIEVEN

“Iedere boekwinkel verkoopt batterijen”, krijg ik als antwoord. Met een vanzelfsprekendheid alsof ik duidelijk geen verstand van zaken heb. Ik wil hem vragen of dat ook geldt voor koffiefilters, wrattenzalf en kruimeldieven, maar besluit wijselijk mijn mond te houden. Ik ken genoeg grote boekwinkels waarvan ik zeker weet dat ze geen batterijen verkopen. Ik zie het ook niet als een enorm gat in de markt.

TELEURSTELLING

“Het Kruidvat en de Wibra”, herhaal ik mijn eerdere antwoord aan hem. “Allebei aan het eind van deze winkelstraat.” De man zucht met moeite zijn teleurstelling weg. “Ze hebben alleen geen boeken”, zeg ik er snel achteraan.

VERBAZING

“Waarom zouden ze boeken verkopen?”, vraagt de man met verbazing.

GEK

“Nou…. Dat schijnt heel goed samen te gaan met kleine, platte batterijen”, zeg ik tegen hem. “Dat heeft u mij net zelf verteld.” De man kijkt mij nu onderzoekend aan, maar ik doe zonder enige moeite alsof ik gek ben.

GRAPJE

“Nou”, zegt hij. “Dan ga ik daar mijn licht maar eens opsteken.”

Ook daar weet ik een grapje op, maar ik laat het er verder maar bij zitten.

“Ik ben niet zo blij met jullie”, zegt een meneer vrij streng door de telefoon. “Ik heb vandaag vrij genomen, maar niemand van jullie gezien. Terwijl de afspraak toch vrij duidelijk was. Hoe is dat mo…” Toen de telefoon begon te rinkelen, nam ik vrij enthousiast op, maar inmiddels is de meeste vrolijkheid wel weer verdwenen.

BOEKWINKEL

“U spreekt met de boekwinkel”, herhaal ik mijn eerdere woorden. Waarmee kan ik u helpen?”

EXCUUS

“U valt mij vrij brutaal in de reden”, zegt de strenge meneer nu nog vijandiger. “Jullie zouden om twee uur vanmiddag hier een laminaatvloer komen leggen en het is nu bijna vijf uur. Hopelijk heeft u daar een goed excuus voor. Mijn vrouw en ik denken er hard over na om een klacht tegen u in te dienen.”

LINKERHANDEN

Een paar weken terug werden wij gebeld door een man die dacht dat wij de opticien waren. Nu blijken wij ook al laminaatvloeren te leggen. Je moet wel heel wanhopig zijn als je die opdracht aan mij wil geven, want ik ben zo’n beetje het rolmodel voor de term ‘twee linkerhanden’. Mijn vader kon als timmerman bijna alles, maar dat talent heeft minimaal één generatie overgeslagen.

KLIKKEN

Misschien dat ik nog wel een paar stukken laminaat aan elkaar kan klikken, maar zodra ik bij deuren of muren in de buurt kom, gaat het er niet mooier op worden.

VERKEERD

“Ik denk dat u een verkeerd nummer heeft ingetikt”, zeg ik tegen de man bij wie de stoom volgens mij uit de oren komt. “Dit is de boekwinkel in Almere-Haven.” Na een korte stilte hoor ik hem in de verte overleggen met zijn vrouw. “De boekwinkel?”, zegt hij tenslotte. “Waarom neemt u daar dan de telefoon op?”

Met ‘daar’ zal hij de winkel bedoelen waar hij de vloer heeft besteld.

VRIENDELIJKER

“Meneer, ik sta gewoon in mijn eigen winkel. U heeft een verkeerd nummer gekozen.” Wederom hoor ik hem zachtjes praten met zijn vrouw. “Excuus, het is mijn fout”, zegt de man nu een heel stuk vriendelijker. “Ik ga het juiste nummer bellen.”

VOLUME

We verbreken beide de verbinding en ik help een klant bij de toonbank met het afrekenen van twee wenskaarten. Ondertussen gaat de telefoon weer flink tekeer. Aan het volume kan je al bijna horen dat het geen goed gesprek zal worden.

BELEEFDHEID

“WAAR BLIJVEN JULLIE IN HEMELSNAAM?”, hoor ik dezelfde meneer nu nog bozer schreeuwen. Uit beleefdheid laat ik hem nu even uitrazen, voordat ik vertel dat hij wederom met de boekwinkel spreekt. Hij valt helemaal stil en heeft het overleggen met zijn vrouw inmiddels volledig afgeschaft.

STRIJDLUSTIG

“Ik snap er helemaal niets van”, zegt hij tegen mij. “Hebben jullie een nieuw nummer?” Wij hebben ons telefoonnummer echter al tien jaar en in die tijd nog nooit iets met laminaat gedaan. “Ik ga het nog één keer proberen”, zegt hij strijdlustig. “Ik ben woest!”

VERBINDING

Ik verbreek de verbinding en nog geen acht tellen later begint de telefoon weer te rinkelen. Ik herken hetzelfde nummer en besluit nu maar even niet op te nemen.

 

“Meneer, heeft u voor mij nog zo’n gratis kerstagenda?” Een man kijkt mij verwachtingsvol aan. “Je weet wel. Die krijg je bij drie velletjes kerstzegels. Van PTT Post, of PostNL. Of hoe ze ook heten.”

POSTNL

Nu begrijp ik hem. “Die heeft PostNL al jaren niet meer. Daar zijn ze zes of zeven jaar geleden mee gestopt.” Mijn klant kan het niet geloven. “Echt waar? Volgens mij kreeg ik er twee jaar terug nog eentje.”

KERTZEGELS

Ik vertel dat PostNL de afgelopen drie jaar een hangertje voor de kerstboom cadeau heeft gedaan bij aankoop van kerstzegels. Daarvoor volgens mij een bewaardoosje voor wenskaarten en nog wat andere geschenkjes in de jaren daarvoor. Het stelt over het algemeen niet zoveel voor, dus ik kan het mij niet echt meer herinneren. Ik denk dat de laatste gratis agenda ergens in december 2017 is geweest.

MAGAZIJN

“Heb je er toevallig nog eentje voor mij?”

Hij vraagt het met een vanzelfsprekendheid alsof het heel normaal is als ik een PostNL agenda van 2017 in mijn magazijn heb liggen voor het geval er in 2023 iemand om zou vragen. Ik schud mijn hoofd. Ik heb geen enkele agenda uit 2017 in voorraad.

GEPIEPT

“Wat moet je daar dan mee doen?”, vraag ik hem.

“Gewoon…. Gebruiken als agenda voor volgend jaar. Kwestie van met een viltstift de juiste dag bij de datum schrijven. Zo gepiept.” Je krijgt in een winkel wel vaker gekke vragen, maar ik moet toegeven dat dit wel een hele bijzondere situatie begint te worden.

DATUMS

“Je verkoopt vast wel een goede, zwarte viltstift.”

Ik verkoop ook hele goede agenda’s en die zijn in een aantal gevallen een stukje goedkoper dan zo’n zwarte viltstift. Waarbij alle datums ook nog eens kloppen.

KOELKAST

“Het is een sport om dingen zoveel mogelijk gratis te krijgen”, zegt hij tegen mij. “Het leven is al duur genoeg en zóveel geld heb ik niet.” Hij zegt het strijdvaardig. “Hoe heb je het vorig jaar dan gedaan met je agenda?”, vraag ik hem. “Ik heb nauwelijks afspraken, dus eigenlijk heb ik geen agenda nodig. Als ik al iets moet onthouden dan plak ik een briefje op de koelkast.”

AFSPRAKEN

Ik vraag mij af waarom hij dit jaar dan wél een agenda wil hebben, maar besluit het niet te vragen.

“Mijn familie denkt dat ik aan het vereenzamen ben”, gaat hij echter zelf verder. “Het idee is om een agenda te kopen en als ik volgende week jarig ben leg ik die op tafel en dan kunnen ze allemaal één of meerdere afspraken inplannen voor de rest van het jaar. Uitnodigingen om langs te komen of om een keer iets leuks te gaan doen. Ik vond het wel een grappig idee.”

RINGBAND

Ik knik en weet even niets te zeggen.

Achter mij liggen de agenda’s en we verkopen ze normaal gesproken nooit allemaal.

Ik pak er eentje met een ringband.

VRIENDSCHAPPELIJK

“Hier”, zeg ik “Die hou ik waarschijnlijk over en mag jij wel hebben.”

Hij straalt, kijkt mij dankbaar aan en geeft een vriendschappelijk tikje op mijn arm.

 

“Ik ben op zoek naar de Story waarin een groot artikel moet staan over Gordon. Of eigenlijk over de man met wie hij zou trouwen, maar wat toen uiteindelijk niet doorging. Hij heeft daar nu zijn verhaal over gedaan en dat was anders dan Gordon ons heeft verteld.”

TROUWEN

Nou heeft Gordon mij persoonlijk helemaal niets verteld en hoewel wij de Story verkopen, kan ik mij niet herinneren dat ik het blad ooit heb opengeslagen. Het feit dat hij zou trouwen en dat het om wat voor reden dan ook niet door is gegaan, is mij dan ook volkomen onbekend. Eerlijk gezegd kan het mij ook niet zo heel veel schelen, maar de vrouw die het mij vroeg, vindt het mogelijk een zaak van leven en dood.

STORY

“Wij verkopen het meest actuele nummer van Story. Als het daarin staat, dan heeft u geluk. Zo niet, dat kan ik weinig voor u doen.”

“U weet niet wat er in de Story staat?”

Ze kijkt mij hoofdschuddend aan.

VAKKUNDIGHEID

“U hoort toch echt te weten wat u verkoopt.” Ik moet er een beetje om lachen. “Ik weet dat ik de Story verkoop, mevrouw. Ik weet zelfs waar die staat in onze tijdschriftenwand. Dat lijkt mij meer dan genoeg.” Ze is het echter niet met mij eens. “Als u het verkoopt, dan hoort u ook de inhoud te kennen”. Ze kijkt mij aan alsof ze een ernstig gebrek in de vakkundigheid van de plaatselijke boekhandel heeft ontdekt.

HEELAL

“Ik verkoop ook tijdschriften over vliegtuigen, mevrouw. Ik heb echter geen flauw idee hoe je zo’n ding in de lucht moet houden. Ondanks dat ik bladen verkoop over het ontstaan van het universum, zou ik echt niet kunnen uitleggen hoe een zwart gat ontstaat en waarom het heelal steeds verder groeit. “

SUPERMARKT

Daar moet ze even over nadenken.

“Ik denk dat het personeel van een supermarkt ook de naam van de koeien en geiten niet kent die door de boer gemolken zijn om de pakken melk en yoghurt mee te vullen die ze daar aan u verkopen.”

GEITEN

Inmiddels heb ik geen idee meer hoe ik van een artikel over Gordon nu bij koeien en geiten terecht ben gekomen.

“Dat is heel wat anders”, zegt de vrouw tegen mij.

TIJDSCHRIFTENWAND

Ik adviseer haar om gewoon even de Story door te bladeren. Ze loopt dan ook naar de tijdschriftenwand en ik ga verder met mijn werk. Een man koopt het nieuwe boek van Adriaan van Dis zonder te vragen wat het favoriete gerecht van de auteur is.

PRIVÉ

De mevrouw komt weer richting de toonbank. Het nummer van de Story dat ze ging doorbladeren, heeft ze niet in haar handen. Het stond er blijkbaar niet in. Het lag dus mogelijk niet aan mij.

“Stond het dan in de Privé?”, vraagt ze nu aan mij.

VERBAZING

“Mevrouw, ik heb werkelijk geen idee. Misschien is Gordon wél getrouwd en is het hele artikel niet geschreven.”

“U weet niet of het in de Privé heeft gestaan?”, vraagt ze mij.

Vol verbazing schudt ze haar hoofd.

 

Hoewel wij zijn boeken altijd goed verkochten, heb ik nooit omgekeken naar de romans van Kader Abdolah. Ze zagen er prachtig uit, maar nooit bekroop mij de behoefte om ze te lezen. Geen idee waarom. Misschien voelde ik een bepaalde afstand tussen hem als auteur en mijzelf als lezer. Misschien omdat ik dacht dat boeken die zich afspelen in en rond Iran mij niet zouden boeien. Een andere wereld. Onbekend en onbemind. Met het verschijnen van ‘Voordat het laat wordt’ kwam daar verandering in. Uit het niets. In uitvoering was de roman niet mooier of opvallender dan zijn vorige boeken. Op onverklaarbare wijze riep het echter wel naar mij. Fluisterend. Diep in mijn onderbewustzijn.

RITME

Iedere keer als ik langs de boekentafels liep, hield het boek mij staande. Pakte ik het op en bladerde het door. Snoof de geur diep in mij op. Steeds legde ik het boek terug op de stapel, maar het bleef toch verleidelijk naar mij roepen. Uiteindelijk nam ik een exemplaar mee naar de toonbank en begon achter het kassablok de eerste paar bladzijden te lezen. Het viel mij meteen op hoe toegankelijk het was. Een bijna muzikaal ritme van woorden en zinnen hield mij direct in haar greep.

ADEMLOOS

De roman ging mee naar huis en ’s avonds las ik twintig hoofdstukken. Zonder onderbreking. Ademloos. Samen met de schrijver glipte ik onherkenbaar over de grens van Iran en was ik op weg naar het huis van zijn dementerende moeder. Sliep ik in het eeuwenoude observatorium waar de voorvaderen van Kader Abdolah nachtenlang naar de sterren hebben gekeken. Ik luisterde naar de vele verhalen uit het oude Perzische Rijk en verbaasde mij niet voor het eerst over de ongekende wreedheid van het huidige regime. De reden waarvoor de auteur ooit uit levensbehoud naar Nederland was gevlucht en zich de namen van twee vrienden had toegeëigend als herinnering en eerbetoon aan hun ultieme offer.

RUMI

Het boek betoverde mij op een ongekende manier. De hypnotiserende woorden en beeldende omschrijvingen van verloren werelden. Vernietigde samenlevingen die verder teruggaan dan het begin van de tijd. In het weekend las ik de roman uit en de volgende dag bestelde ik meer van Kader Abdolah. Ik nam ‘Wat je zoekt, zoekt jou’ mee naar huis. Een boek over de voor mij tot dan toe totaal onbekende Perzische dichter Rumi, die ook werd genoemd in het uitgelezen ‘Voordat het laat wordt’.

GESCHIEDENISLES

Deze roman had hetzelfde effect op mij. Ik kreeg geschiedenisles over de historie van het geboorteland van de auteur en de veroveringen door Arabieren, de invloed van de Romeinen en de verwoestingen die werden aangericht door het Mongoolse Rijk. Ik maakte kennis met het leven en werk van de beroemdste dichter uit het Midden-Oosten. Alles door de ogen van Kader Abdolah die mij als een leermeester een onbekende wereld introk.

RAMONA

Het boek over Rumi is inmiddels uit. Tijd om weer even adem te halen. Ondertussen ben ik begonnen aan het volgende boek. ‘Op zoek naar Ramona’, een mierzoete voorkant, maar een prachtig verhaal.