juli 2020

Zo’n drie jaar geleden las ik “Max, Misha & het Tet-offensief” van de Noorse romanschrijver Johan Harstad. Een enorme pil – van ruim een kilo aan papier – die mij in eerste instantie even liet schrikken. Ik begon er echter toch aan vanwege goede buitenlandse kritieken en omdat er binnen het verhaal hartstochtelijk over jazz werd geschreven. Niet dat ik daar nou zo’n liefhebber van ben, maar ieder boek waarin muziek een belangrijke rol speelt is mijns inziens de moeite van het lezen waard. Daarnaast sprak het verhaal mij aan en waren de vele honderden pagina’s een uitdaging die ik graag wilde aangaan.

Ondanks dat ik behoorlijk lang over het boek heb gedaan – en niet alle pagina’s even soepel verliepen – heeft de roman een verpletterende indruk op mij gemaakt. Ruim twaalfhonderd bladzijden en achteraf geen letter te veel. Sterker nog: het had van mij nog wel een paar honderd pagina’s mogen doorgaan.

John Harstad

Vooral toen de uitgever een goedkopere – maar niet minder dikke – herdruk van het boek maakte, heb ik het in mijn winkel intensief aanbevolen bij de klanten waarvan ik zeker wist dat ze het boek zouden waarderen. De eerste reactie was steeds hetzelfde. De schrik toen ze de omvang van het meesterwerk in ogenschouw namen. Vervolgens de honger in de ogen om het boek dat ze zo hartstochtelijk werd aanbevolen te verslinden. De uitdaging om een nieuw boek te ontdekken, gekoppeld aan het besef dat het een lange ontdekkingstocht door volstrekt onbekend terrein zou worden. John Harstad was geen bekende naam die je in iedere boekwinkel in grote stapels zag liggen. Ik verkocht uiteindelijk een aardig aantal exemplaren en iedere keer als één van mijn klanten weer in de winkel kwam vroeg ik of ze er al in waren begonnen, hoever ze waren, wat ze er tot dusver van vonden. Er ontstond een band die vergelijkbaar was met die van motorrijders die elkaar onderweg tegenkomen en vervolgens groeten door even een hand op te steken. Alsof zij iets weten wat niemand anders begrijpt.

Max Hansen

Zonder uitzondering waren de reacties na het lezen identiek. Wat een geweldig boek. Wat jammer dat het uit is. Het boek had nog veel dikker mogen zijn. Feitelijk maakt Max Hansen in het verhaal nauwelijks iets spectaculairs mee, maar het is zo mooi en boeiend geschreven dat het bijna onmogelijk is om het boek voor langere tijd terzijde te schuiven. Het blijft om je aandacht roepen, fluistert in je onderbewustzijn om opgepakt te worden. Het is een bijna magische samensmelting tussen roman en lezer. Het magnum opus van de auteur neemt je mee door vele decennia en langs meerdere werelddelen, van de oorlog in Vietnam naar de jazzmuziek en vervolgens naar de aanslagen in New York. Met als middelpunt de intrigerende vraag hoe lang je weg moet zijn van huis voordat het te laat is om terug te keren.

Hanya Yanagihara

Hoewel het in eerste instantie over het hoofd werd gezien door het boekenpanel van De Wereld Draait Door, maakte zij het goed door in één van de laatste afleveringen van het programma “Max, Misha & het Tet-offensief” uit te roepen tot het ultieme boek van de maand. Met terugwerkende kracht zou je het daarmee één van de mooiste romans van de afgelopen jaren mogen noemen. In zeggingskracht en impact vergelijkbaar met het eveneens monumentale “Een klein leven” van Hanya Yanagihara. Een wonderschoon boek maar een stuk minder toegankelijk dan dat van Johan Harstad.

DWDD

Dit soort boeken maakt het werken in een boekwinkel extra mooi. Een relatief onbekende roman verkopen aan je beste klanten. Feitelijk stel je jezelf kwetsbaar op als je lyrisch bent over een boek en dat ook probeert uit te dragen. Als een ander het helemaal niets mocht vinden, dan doet het afbreuk aan een zeer gekoesterde relatie. Smaken verschillen nu eenmaal. In dit geval zat ik er gelukkig niet naast en bouwde het extra krediet op voor toekomstige aanbevelingen. Na de uitzending van DWDD kwam er in Nederland een kleine hype rondom het boek en werden er alsnog behoorlijke aantallen verkocht. Het heeft mij bijzonder veel plezier gedaan, maar mijn onderbewustzijn kon het niet nalaten om te gniffelen om dat hele boekenpanel.

Drie jaar te laat, jongens. Maar goed…. beter laat dan nooit. Net als deze column.

 

De boekenwereld is weer volop in beweging. Ondanks de doorgaans wat rustige vakantieperiode. Er werd al langere tijd reikhalzend naar uitgekeken. De nieuwe roman van Pieter Waterdrinker: “De rat van Amsterdam”. Zijn eerste roman na het geweldige “Tsjaikovskistraat 40”. Ook in onze winkel is Waterdrinker een fenomeen. Op internet zie ik foto’s van winkels die één of meerdere pallets hebben besteld. Hoe anders is dat in Almere-Haven.

Maar toch… ons startaantal van vijftien exemplaren en een snelle nabestelling van nog eens tien exemplaren maakt het ook voor ons één van de belangrijkste boeken van het jaar. Dat de eerste recensies ook nog een uiterst positief zijn, maakt het voor de boekhandel alleen maar mooier.

Tsjaikovskistraat 40

Waterdrinker is zelf ook intensief bezig om zijn roman te promoten. Ondanks de beperkingen vanwege corona is hij al bij Broese in Utrecht geweest – het vlaggenschip van de boekhandel – om “De rat van Amsterdam” te signeren. Ik hoor vanuit het hele land dat het boek moeiteloos over de toonbank vliegt en gelukkig is mijn winkel geen uitzondering. Op het moment dat ik deze column schrijf is er nog geen nieuwe Top 60 van het CPNB, maar ik durft te wedden dat hij over een paar dagen op de eerste plaatst zal staan.

Wij hebben een aantal gebonden boeken van Pieter Waterdrinker altijd op voorraad. Het reeds genoemde “Tsjaikovskistraat 40”, maar ook “De dame in Kislovodsk”, “Poubelle” en “De dood van Mila Burger”. Prachtige edities, geweldige boeken. Wij hebben er een aparte kast voor ingericht. Boeken waarvan wij van mening zijn dat iedere liefhebber ze zou moeten lezen. Boeken waar wij van houden en die we met bijzonder veel plezier in de winkel hebben staan. Waar wij andere mensen blij mee proberen te maken. Het is als boekhandelaar onze roeping, onze queeste. In de boekenwereld zijn wij in Almere-Haven de hobbits van het geschreven woord. Klein, bijna onzichtbaar voor het grote publiek. Een afrondingsgetal op wat er landelijk in z’n totaliteit aan boeken wordt verkocht. We zijn geen Broese, geen Donner, geen Dominicanen of Drvkkery. Buiten de mensen in Almere-Haven weet bijna niemand van ons bestaan.

Pallets

Toch doen wij ons uiterste best om de boeken van Pieter Waterdrinker te verkopen. Omdat wij boeken belangrijk vinden, omdat wij graag geweldige romans verkopen. Omdat wij van mening zijn dat wij er toe doen in ons eigen kleine stukje Nederland. We beseffen dat het kruimels zijn vergeleken bij de grote spelers in boekenland. We zijn echter wel ontzettend trots op wat wij hier bereiken. De jaarlijkse omzetstijging in boeken is groot en geeft aan dat je met liefde voor je product een eind kan komen. Er zijn ontzettend veel kleine boekwinkels in Nederland die hetzelfde doen en denken als wij. Tel die boeken eens bij elkaar op en je beseft als auteur en uitgever dat die kleine, bijna onzichtbare winkels, eigenlijk net zo belangrijk zijn als de grote jongens die de boeken met pallets tegelijk ontvangen.

Hart en ziel

Wat ons allemaal verbind is de liefde voor boeken. Of je nou Donner in Rotterdam bent of The Read Shop in Almere-Haven. Je begint geen boekwinkel om binnen een paar jaar steenrijk te worden. Om dat tweede huis in Frankrijk te kunnen kopen. Eigenlijk ben je net gek als je een boekhandelaar wilt zijn. Een uitstervend ras. Althans….. zo wordt er over gedacht. Ik durf het te betwijfelen. Zonder boekwinkel verliest een winkelcentrum zijn hart en ziel. Het noodzakelijke rustpunt waar mensen even op adem kunnen komen in hun drukke dagelijkse bestaan. De boekhandel heeft het moeilijk, maar staat nog steeds recht overeind. Wie wil er nou in een wereld wonen waar je boeken als die van Pieter Waterdrinker niet meer ‘om de hoek’ kan kopen?

Dolgelukkig

Boeken zijn belangrijk. Verhalen zijn belangrijk. Essentieel. We raken steeds meer kwijt. Voor corona, tijdens corona, na corona. De tijden veranderen, maar de kracht van het boek blijft onveranderd overeind. Je terugtrekken in een andere wereld, totaal ontspannen, je gedachten verzetten, nieuwe ideeën. Ik kan mij geen andere wereld voorstellen dan een wereld met boeken. In Almere-Haven denken heel veel mensen daar gelukkig hetzelfde over. Die kopen bij ons het nieuwe boek van Pieter Waterdrinker.

Daar worden zowel zij als ik dolgelukkig van.

 

Eén van mijn meest favoriete auteurs is ruim zes jaar geleden op 71-jarige leeftijd overleden. Kent Haruf. Geboren in Pueblo, Colorado en verantwoordelijk voor een klein maar geweldig oeuvre. Helaas zijn ze nauwelijks nog in een Nederlandse vertaling te verkrijgen. In dertig jaar tijd schreef hij slechts zes romans die zich allemaal afspelen in het fictieve stadje Holt, in het oosten van Colorado. Het laatste boek werd postuum uitgebracht en had Haruf pas vlak voor zijn overlijden bij de uitgever ingeleverd.

Als je het werk van Kent Haruf in een hokje wilt duwen, dan kom je al snel terecht bij grootheden als Cormac McCarthy en Annie Proulx, die om de een of andere reden internationaal veel meer bekendheid verwierven. Haruf deed echter niet voor hen onder. Zijn werk is volgens vele puur Amerikaans. Zelf betwijfel ik dat. Volgens mij is het juist erg toegankelijk en universeel. Holt, Colorado zou zich net zo makkelijk in – bijvoorbeeld – Flevoland of Zeeland kunnen bevinden.

Het lied van de vlakte

Mijn eerste kennismaking met Haruf was het magistrale “Het lied van de vlakte”, uitgebracht in een mooie wit/blauwe omslag. Ik had een tijd daarvoor “De paardenfluisteraar” van Nicholas Evans gelezen, welke wereldwijd een bestseller werd. Bij verschijnen werkte ik op Schiphol en deed ik onder andere de inkoop van boeken. De toenmalige directeur van Van Ditmar vertelde over “The Horse Whisperer“. Dat zou een sensatie worden. Normaal kochten wij nooit veel gebonden Engelstalige boeken in, maar voor dit boek van Evans maakte wij een uitzondering. Zoveel jaar later weet ik niet meer hoeveel wij er van hebben verkocht, maar het waren er heel erg veel. Kort daarna kwam ook de Nederlandse vertaling en begon de auteur opnieuw aan een zegetocht.

DWDD

Voor Kent Haruf waren dit soort glorieuze momenten in het buitenland niet weggelegd. Hij verscheen wel in vertaling, kreeg ook prachtige recensies en scoorde hoog bij slechts een beperkt aantal lezers. De meeste mensen zagen zijn meesterwerken over het hoofd. Omdat boekwinkels ze niet inkochten, omdat de uitgeverij er te weinig tijd en moeite in stak of omdat het steeds nét niet werd opgepikt door een krant of een bekende Nederlander. Had DWDD in de tijd van “Het Lied van de Vlakte” al bestaan dan zou het boekenpanel dit boek waarschijnlijk huilend van ontroering aan het Nederlandse publiek hebben laten zien. Helaas is Kent Haruf buiten zijn thuisland altijd de underdog gebleven wat op zich ironisch is als je weet dat hij die in zijn romans altijd de hoofdrol gaf.

Pure schoonheid

De verhalen van Haruf zijn kleine meesterwerken. Prachtig en ontroerend geschreven, bijna geschilderd. Zo vloeiend, zo pakkend, boordevol liefde voor het land en de gewone mens. Al zijn boeken zijn adembenemend mooi maar “Het lied van de vlakte” heeft op mij de meeste indruk gemaakt. Zoals je ook je eerste echte liefde nooit echt zal vergeten. Het is pure schoonheid, met heerlijke personages, een prachtige omgeving, levensechte situaties, humor, ontroering. Werkelijk alles komt voorbij. Het echte leven op een manier waarop alleen een romanticus het ziet en kan vertellen. In de boeken die hij daarna schreef ging het leven in het stadje Holt verder en met ieder boek voelde je jezelf steeds meer een inwoner die vanuit zijn veranda toekeek hoe het leven van de buren en overburen zich voor je ogen voltrok.

Avonduur

Sommige boeken mogen nooit verdwijnen. Moeten altijd te bestellen zijn. Omdat ze bijzonder zijn, een hypnotiserende schoonheid bevatten, een eigen levenskracht bezitten. Dit geldt zeker voor “Het Lied van de Vlakte” en “Avonduur” van Kent Haruf. Twee boeken die één verhaal vertellen. Een boodschap uitdragen. Het zijn tijdloze klassiekers, pareltjes, die nooit iets van hun kracht en schoonheid zullen verliezen. Op dit moment verkopen de boekwinkels indrukwekkende aantallen van boeken als “West” van Carys Davies en “Waar de rivierkreeften zingen” van Delia Owens. Mensen hebben behoefte aan mooie boeken, aan prachtige verhalen. Juist nu. Davies en Owens zijn in ernstige mate schatplichtig aan Haruf. De meester. Welke Nederlandse uitgeverij maakt zich onsterfelijk en brengt “Het Lied van de Vlakte” en – het eveneens verpletterende vervolg – “Avonduur” opnieuw uit. Desnoods in een omnibus. De tijd is er rijp voor, de wereld smacht anno 2020 naar Kent Haruf.

De voorzet is gegeven. Welke uitgever kopt hem glorieus binnen?

 

Vaderdag is weer achter de rug. Voor een boekwinkel zijn dat belangrijke dagen. Voorafgaand aan die zondag. Net als de boekenweek, kinderboekenweek, spannende weken, Moederdag, Valentijnsdag, Sinterklaas en de kerstdagen. Als je het zo opnoemt heb je als boekhandelaar over het hele jaar gezien weinig te klagen. Natuurlijk kunnen dit soort dagen/weken tegenvallen, maar je krijgt toch regelmatig de kans om je winkel in het zonnetje te zetten. De boekenweek viel dit jaar een beetje tegen. In mijn winkeltje althans. Het feit dat Nederland midden in die voor ons zo belangrijke week op slot ging vanwege de corona hielp natuurlijk niet mee.

Tot die bewuste donderdag zaten wij op een spectaculair schema. Voor de rest gaat het ons dit jaar redelijk voor de wind. De coronadip lijkt weer voorbij. Ook Vaderdag was een feest en qua boekenomzet was het zelfs de allerbeste sinds de opening in 2013. De omzet in boeken en tijdschriften zit sowieso in de lift. Meer dan ooit weten de lezers van Almere onze winkel te vinden.

Vaderdag

Eén van mijn mooiste herinneringen aan Vaderdag was twee jaar geleden. Niet zozeer in de winkel maar puur privé. Op zondag kwamen vrouw en dochter naar beneden met meerdere cadeautjes. Allemaal voor mij. Het uitpakken van presentjes is altijd leuk en ze hadden mooie dingen voor mij gekocht. Na het uitpakken vroeg ik mij hardop af waar ik dit allemaal aan te danken had en dat ik nu al reuze nieuwsgierig was naar wat ik de volgende zondag zou krijgen. De dames keken mij verbaasd aan. Volgende week? Ja, was mijn antwoord. Volgende zondag is het namelijk écht Vaderdag.

Ze hadden zich een week vergist. Dat kan gebeuren. Ik zal het de rest van mijn leven niet meer vergeten. Astrid en Johanna hopen van wel, die waren niet echt gelukkig met de situatie, maar zelf kwam ik niet meer bij van het lachen. Het was helaas niet de start van een nieuwe traditie: Vaderdag uitsmeren over twee weekenden. Persoonlijk zou ik het wel terecht vinden, het is toch wel één van de meest belangrijke feestdagen van het jaar. Eerste Vaderdag en tweede Vaderdag. Dat klinkt niet zo heel lekker, maar daar verzinnen we nog wel iets op.

Almeerse auteurs

Terug naar de winkel. Vaderdag was een feest. De boekenomzet ging door het dak, zoals wij toch al tegen alle stromingen in bezig zijn om een paar eigen records te breken. Ik heb dit jaar een aantal nieuwe kasten geplaatst en besloot drie dagen voor Vaderdag eens te kijken hoeveel dat er eigenlijk zijn geweest. Ik dacht een stuk of tien. Ook Astrid en Simon kwamen op een aantal in die buurt. Na het tellen bleken het er toch echt drieëntwintig te zijn. Dat is natuurlijk een forse uitbreiding van het boekenassortiment, maar de resultaten zijn er dan ook naar. We hebben kasten met klassiekers, met mooie gebonden boeken, favoriete auteurs, meer non-fictie dan ooit tevoren, managementboeken, Engelse pockets, fantasy en een kast met boeken van Almeerse auteurs. De pret kan niet op.

Magere jaren

In het kielzog van de boekenomzet vliegen ook de tijdschriften over de toonbank en laten de wenskaarten en kantoor- en schrijfwaren het eveneens niet afweten. Natuurlijk zijn wij geen Donner, Broese of welke andere mooie grote boekhandel dan ook. Met onze beperkte meters doen wij het in het centrum van Almere-Haven echter steeds beter. Eerder dit jaar bewezen de moeders al dat ze het wisten te waarderen en met Vaderdag kwam de zoveelste bevestiging dat wij op de goede weg zijn. Met het stijgen van de boekenomzet neemt voor mij ook het plezier in mijn eigen winkeltje toe. Na al die magere jaren ben ik blij dat wij hebben doorgezet en niet twee jaar geleden het bijltje erbij neer hebben gegooid.

Meer boeken

Wat is er nou mooier dan een goedlopende boekwinkel? Waar ook daadwerkelijk steeds meer boeken worden verkocht. Laten we eerlijk zijn: ik ben deze winkel niet begonnen om die pakketjes van PostNL te kunnen versturen. Het moment komt dichterbij dat wij gaan stoppen met tabak. De pinautomaat van ING gaat uit de winkel verdwijnen. Er komt dit jaar dus meer ruimte beschikbaar. Ik ben al aan het uitrekenen hoeveel nieuwe kasten ik straks kan bestellen.

Nog meer boeken!

Heerlijk….