Van één van de grootste boekenexperts in dienst van AKO Schiphol heb ik geleerd dat boekenkasten een verhaal moeten vertellen. Een uitspraak die ik nooit ben vergeten en altijd heb proberen toe te passen. In mijn tijd op Schiphol waren boekenkasten een zeldzaam fenomeen. De meeste boeken lagen op tafels omdat je in een kast simpelweg te weinig ruimte had voor grote aantallen. Ook waren er nauwelijks wanden om een kast tegenaan te plaatsen. Als er in een winkel achter de douane wél ruimte was voor een kast, dan deden wij altijd een poging het juiste verhaal te ontdekken en uit te dragen.
Bij Engelstalige managementboeken was het meestal vrij simpel: hoe kan jij een betere manager worden? Van alle honderden titels die wij daar op voorraad hadden was die vraag altijd de rode draad. Wat moet of kan jij doen om (nog) beter te worden in je werk. Als je jezelf een beetje gaat verdiepen in de managementboeken van bijvoorbeeld Kogan Page, Sunday Times, Harvard Business of The Economist ontdek je al snel dat dit bij deze uitgeverijen ook altijd de bestsellers zijn. De rest van het assortiment loopt mee op dat leidende thema.
Bij reisgidsen was het een andere vraag. Waar wil jij van hieruit naar toe? Je staat in een winkel op Schiphol en vanuit die desbetreffende lounge gaan bepaalde vluchten. Drie lounges, drie aparte karakters. Het had geen zin om in Lounge 1 boeken te plaatsen met reisgidsen over – bijvoorbeeld – Thailand, India of Japan. Simpelweg omdat de mensen in die Lounge bijna allemaal naar Europese vakantielanden vlogen. Die kochten de nieuwe Baantjer en een stapel tijdschriften. In Lounge 3 daarentegen had je weinig aan reisgidsen voor Londen, Madrid of Lissabon. Daar werd door de boekenkasten een heel ander verhaal verteld. Van verre bestemmingen, verloren beschavingen, exotische stranden en vele uren vliegen.
Murakami
In mijn eigen winkel heb ik de winkelwijsheid van kasten die een verhaal moeten vertellen ook zoveel mogelijk proberen te realiseren. Het ging samen met de ommekeer van mijn boekwinkel. Blijkbaar hadden de kasten niet alleen veel te vertellen, ze werden door de klanten in mijn winkel ook meteen begrepen. Er werd en wordt volop naar geluisterd. Ruim anderhalf jaar geleden zijn wij er mee begonnen. Het plaatsen van boekenkasten rondom de twee pilaren. De eerste kast vertelt het verhaal van Astrid en mij. Hierin staan voornamelijk de romans die grote indruk op ons hebben gemaakt en wij daarom iedereen kunnen en willen aanbevelen. Haruki Murakami. Alles wat maar leverbaar is. Niet zo zeer omdat het in Almere-Haven bovengemiddeld verkoopt, maar gewoon omdat het onze winkel is. Wij willen geen boekwinkel zonder Murakami. Ik zeker niet.
Er is een plank van Ian McEwan met nagenoeg al zijn romans. Verder veel of alles van Stephen Fry. Yuval Noah Harari. Carlos Ruiz Zafón. Philippe Claudel. John Maxwell Coetzee. Gabriel Garcia Márquez. Plank na plank met mooie boeken van uitmuntende auteurs. De één bekender dan de ander. Met zeer regelmatig nieuw bloed. Het prachtige debuut van Carys Davies is een blijvertje. Dat kan ik nu al garanderen.
Nederlandstalige literatuur
Een andere kast vertelt het verhaal van hoogstaande Nederlandstalige literatuur. Van Bordewijk, Van Eeden en Multatuli via Wolkers, Reve, Mulisch en Hermans naar ’t Hart, Brouwers, Van Dis en uiteindelijk Grunberg, Buwalda, Brokken, Boogers en Wieringa. Met excuus voor iedereen die ik niet heb genoemd maar van wie de boeken wel in deze kast staan. Het is een prachtig verhaal van Nederlands vakmanschap. Van trots en passie. Doorzettingsvermogen en geloof in eigen talent. Het klinkt luid en duidelijk in onze winkel en de inwoners van Almere-Haven kunnen er niet om heen. Net als wij hebben onze klanten deze kast inmiddels in hun hart gesloten.
Iedere kast moet z’n eigen verhaal vertellen. Wijze woorden en absoluut waar. Een verkoopster die in mijn tijd – en misschien nog wel steeds – op Schiphol werkte. Verantwoordelijk voor omzetstijgingen van vele miljoenen euro’s. Ongekend. Ik heb veel aan haar te danken gehad en gebruik haar voor de boekenwereld soms revolutionaire ideeën tot op de dag van vandaag. Boekenkasten die een verhaal moeten vertellen is in dat opzicht slechts één voorbeeld. Deze week gaan wij een test doen met Engelstalige boeken. In de afgelopen jaren hebben wij al een paar pogingen gedaan, maar nooit serieus. Een top tien. Zonder idee daarachter. Gewoon een paar losse buitenlandse boeken, verdwaald op een tafeltje. Tussen een Nederlandstalig assortiment. Onopvallend. Zonder verhaal. Ze wisten nooit de aandacht van onze klanten te trekken. Nu gaan we het beter aanpakken: een eigen kast. Vijf planken van ieder ongeveer vijfentwintig exemplaren. Met daarnaast nog een klein assortiment Young Adult die wij in de kast met Nederlandstalige boeken voor deze leeftijd gaan plaatsen. Omdat die kinderen alles door elkaar lezen. De taal waarin het is geschreven is voor hen meestal van ondergeschikt belang.
Eigen verhaal
De kast met ongeveer honderdvijfentwintig Engelse pockets gaat de komende paar weken op zoek naar haar eigen verhaal. Het startassortiment is samengesteld in samenwerking met Van Ditmar. De bestsellers van dit moment. Aangevuld met klassiekers. Na een maand of drie gaan wij kijken welke boeken en genres het best verkopen, wat onze klanten in het Engels willen lezen. Het verhaal van onze vaste klanten voor buitenlandse boeken. Vervolgens gaan wij op zoek naar de juiste inhoud. Bijsturen. Het meest ideale verhaal van deze kast. Het is er namelijk al, verstopt tussen al die boeken. Net als met beeldhouwen. Weghakken wat niet nodig is. Net zolang tot het beeld dat altijd al in dat blok marmer heeft gezeten voor iedereen zichtbaar wordt.
Ik kan niet wachten tot deze nieuwe kast haar eigen verhaal gaat blootgeven. Succes kan dan niet uitblijven.