Ik kende Elif Shafak wel van naam maar had nog nooit een boek van haar gelezen. Wel heb ik een paar jaar geleden met “Het eiland van de verdwenen bomen” in mijn handen gestaan, maar de impuls om daaraan te beginnen verdween toen een andere roman haar zachtjes en ongemerkt opzijschoof. Op de één of andere manier doen boeken dat soms bij een lezer. Met het verschijnen van “Er stromen rivieren in de lucht” was echter niemand in staat om mij op andere gedachten te brengen. Zowel de belofte van een mooi verhaal als de intrigerende titel beten zich in mij vast.
HOOFDSTAD
Mesopotamië.
De hoofdstad Nineve van het grote Assyrische Rijk.
EUFRAAT
De oude en bijna magische samenleving die aan de bakermat stond van de moderne beschaving. Gelegen in het gebied rondom de rivieren Tigris en Eufraat, wat nu Irak en deels Syrië en Turkije wordt genoemd. Het oudste gedicht ter wereld komt er vandaan en bekende verhalen van eeuwen voor onze jaartelling die later onderdeel werden van de bijbel.
LONDEN
“Er stromen rivieren in de lucht” pakte mij vanaf de eerste regels. Zoals doorgaans alleen de beste boeken dat kunnen. Het verhaal boeide, de personages kwamen volledig tot leven en een oude, soms vergeten wereld ging voor mij open. Niet alleen de hoofdstukken over Mesopotamië waren prachtig, ook het verhaal over een arme maar geniale jongen in het Londen van het midden van de negentiende eeuw wist mij volledig te betoveren. Internet leerde mij dat grote delen van het verhaal raakvlakken had met ware gebeurtenissen en het werd steeds moeilijker om het boek voor langere tijd terzijde te leggen.
JEZIDI’S
Ik stond er mee op en ging er mee naar bed.
Een paar keer raakte Shafak mij een klein beetje kwijt – met name in de verhaallijn van Zaleekhah in het hedendaagse Londen – maar vervolgens hengelde ze mij net zo makkelijk weer terug. De schrijfster neemt je mee op een reis vanuit Mesopotamië naar Londen en weer terug naar het Midden-Oosten. De strijd en gruwelijkheden van ISIS maar ook de eeuwenoude vervolging van de Jezidi’s. Het ethische – en actuele – vraagstuk of je het culturele erfgoed van een land mag meenemen naar musea aan de andere kant van de wereld.
GEDICHT
Het zit allemaal verpakt in dit boeiende verhaal waarin water centraal staat, samen met het epische Gilgamesj-gedicht over een hooghartige held die pas tot inkeer komt wanneer hij alles kwijt is. De strijd van de tienjarige Narin die in het Koerdische deel van Turkije samen met haar oma moet vluchten voor de oorlog is adembenemend. Tijdens het lezen vroeg ik mij meerdere keren af hoe je als auteur in staat bent om alles aan elkaar te knopen. Feiten en fictie op een bijna onmogelijke manier met elkaar te verbinden.
BEWONDERING
Het maakt van Elif Shafak een groot auteur die met “Er stromen rivieren in de lucht” een heel belangrijk boek heeft geschreven, dat ik met een diepe zucht en vol bewondering heb dichtgeslagen.
PRACHTIG
Prachtig, prachtig, prachtig.
Ik kan er geen ander woord voor bedenken.