Voor het twaalfde jaar op rij komt Stichting Elspeet met de verkiezing van Boekverkoper van het Jaar. De winnaar krijgt de felbegeerde Albert Hogeveen Bokaal, vernoemd naar een bekende en bijna legendarische boekverkoper die na 34 jaar trouwe dienst een aantal jaar geleden tijdens een reorganisatie het veld moest ruimen. Persoonlijk weet ik een beetje hoe dat moet voelen, aangezien ik na onder andere twintig jaar Schiphol en zes jaar Amsterdam Centraal Station de deuren bij AKO na vijfendertig jaar achter mij dicht trok om eind 2013 mijn eigen winkel te beginnen. Van winkels op absolute toplocaties was ik plotseling zelfstandig ondernemer in een klein buurtcentrum in Almere-Haven.
Buurtcentrum
De lokale boekwinkels in een buurtcentrum vormen de eerste verdedigingslinie van het geschreven woord. De grondtroepen, de zandhazen. Ze vechten voor iedere klant en doen hun uiterste best om de verkoop van boeken te bevorderen. Vele honderden winkels van AKO, Bruna, The Read Shop en Primera verkopen bij elkaar genoeg boeken om jaarlijks de Top 60 van het CPNB te vullen. Zonder deze aantallen verdwijnen veel boeken en auteurs in een groot, zwart gat. Natuurlijk gaat iedereen die een dagje Utrecht wil doen ook naar die geweldige winkel van Broese. Of in Den Haag naar Paagman. Naar Dominicanen in Maastricht. Venstra in Amstelveen. Dat zijn uitjes, net als Artis en het Spoorweg Museum. Die verkopen enorme aantallen maar danken hun bestaansrecht ook ten dele aan de kleinere boekwinkels. Zonder hen worden er namelijk veel minder boeken uitgebracht. Heel veel boekwinkels in Nederland zitten in een (relatief) klein buurtcentrum. Zoals Almere-Haven. Als je gaat tellen dan zie je dat het maar liefst om 80% van het totaal aantal boekverkopers gaat.
Glansrijk
Jarenlang werden deze winkels genegeerd. Als vanzelfsprekend genomen. Hoezo is een Bruna een boekwinkel? Ze hebben toch tabak en loterijen? Ook binnen het boekenvak werd er enigszins minachtend naar gekeken. Onterecht. Dat heeft de crisis tijdens corona wel duidelijk gemaakt. Ze worden gerund en bemand door fanatieke verkopers die de liefde voor boeken uitdragen naar al hun klanten. Ze doen hun uiterste best om de romans van Kluun, Giphart, Van Dis, Van Iperen en vele andere auteurs aan de man te brengen. En daar doorgaans ook glansrijk in slagen. Het doet niets af aan de kwaliteiten van de mensen die bij Broese, Donner en Paagman werken. Integendeel. Ook dat zijn toppers die worden gedreven door passie en plezier. Werkelijk iedereen speelt zijn of haar rol in een goed geoliede machine.
Trots
Bij de nominaties en winnaars van de Boekverkoper van het Jaar zie je vaak de grote boekwinkels als winnaars. Nog nooit heeft er een Primera of Read Shop gewonnen. Misschien nog niet eens genomineerd. Net zoals ze bij Ajax vaak de prijs winnen voor beste trainer. Alsof die van Sparta niet een veel grotere prestatie heeft geleverd door met zijn ploeg niet te degraderen en zelfs bijna Europees voetbal te bereiken. Veel is perceptie. Je moet echter verder kijken dan je op eerste instantie ziet. Ik zeg niet dat ik het verdien om met de prijs aan de haal te gaan. Ik voel mij niet beter dan mijn collega’s die ook zijn genomineerd. Wel ben ik trots op mijn kleine boekwinkel met omzetstijgingen in boeken van tegen de 50% per jaar. Ben ik trots op wat ik vertegenwoordig. De gemiddelde winkel in een klein centrum. Een winkel met beperkingen. Ik heb geen drie kasten met fantasy, al zou ik dat wel willen. Ik moet iedere dag knokken om te overleven. Ik ben dolblij met ieder boek dat ik verkoop. Ik weet de favoriete auteurs van mijn vaste klanten. Daar koop ik op in. Tevens probeer ik nieuwe werelden binnen handbereik te krijgen voor de mensen die mijn winkel bezoeken. Om te verrassen. Uit te dagen.
Onmisbaar
Na jarenlang vanuit een kantoor te hebben gewerkt ben ik nu acht jaar echt een klassieke boekverkoper. Op de winkelvloer. Achter de kassa. In direct contact met de klant. De nominatie beschouw ik als een eer. Ik hoop het beeldje van Albert Hogeveen in de wacht te slepen, daar durf ik ronduit voor uit te komen. Namens mijn winkel maar ook namens alle boekwinkels zoals die van mij. Klein, in een lokaal buurtcentrum. Absoluut onmisbaar.
Stem op je favoriete boekverkoper:
Stem voor 1 september op je favoriete boekverkoper. Staat die niet tussen de nominaties, dan zou ik het geweldig vinden als je op mij zou stemmen.