Zo’n drie jaar geleden las ik “Max, Misha & het Tet-offensief” van de Noorse romanschrijver Johan Harstad. Een enorme pil – van ruim een kilo aan papier – die mij in eerste instantie even liet schrikken. Ik begon er echter toch aan vanwege goede buitenlandse kritieken en omdat er binnen het verhaal hartstochtelijk over jazz werd geschreven. Niet dat ik daar nou zo’n liefhebber van ben, maar ieder boek waarin muziek een belangrijke rol speelt is mijns inziens de moeite van het lezen waard. Daarnaast sprak het verhaal mij aan en waren de vele honderden pagina’s een uitdaging die ik graag wilde aangaan.
Ondanks dat ik behoorlijk lang over het boek heb gedaan – en niet alle pagina’s even soepel verliepen – heeft de roman een verpletterende indruk op mij gemaakt. Ruim twaalfhonderd bladzijden en achteraf geen letter te veel. Sterker nog: het had van mij nog wel een paar honderd pagina’s mogen doorgaan.
John Harstad
Vooral toen de uitgever een goedkopere – maar niet minder dikke – herdruk van het boek maakte, heb ik het in mijn winkel intensief aanbevolen bij de klanten waarvan ik zeker wist dat ze het boek zouden waarderen. De eerste reactie was steeds hetzelfde. De schrik toen ze de omvang van het meesterwerk in ogenschouw namen. Vervolgens de honger in de ogen om het boek dat ze zo hartstochtelijk werd aanbevolen te verslinden. De uitdaging om een nieuw boek te ontdekken, gekoppeld aan het besef dat het een lange ontdekkingstocht door volstrekt onbekend terrein zou worden. John Harstad was geen bekende naam die je in iedere boekwinkel in grote stapels zag liggen. Ik verkocht uiteindelijk een aardig aantal exemplaren en iedere keer als één van mijn klanten weer in de winkel kwam vroeg ik of ze er al in waren begonnen, hoever ze waren, wat ze er tot dusver van vonden. Er ontstond een band die vergelijkbaar was met die van motorrijders die elkaar onderweg tegenkomen en vervolgens groeten door even een hand op te steken. Alsof zij iets weten wat niemand anders begrijpt.
Max Hansen
Zonder uitzondering waren de reacties na het lezen identiek. Wat een geweldig boek. Wat jammer dat het uit is. Het boek had nog veel dikker mogen zijn. Feitelijk maakt Max Hansen in het verhaal nauwelijks iets spectaculairs mee, maar het is zo mooi en boeiend geschreven dat het bijna onmogelijk is om het boek voor langere tijd terzijde te schuiven. Het blijft om je aandacht roepen, fluistert in je onderbewustzijn om opgepakt te worden. Het is een bijna magische samensmelting tussen roman en lezer. Het magnum opus van de auteur neemt je mee door vele decennia en langs meerdere werelddelen, van de oorlog in Vietnam naar de jazzmuziek en vervolgens naar de aanslagen in New York. Met als middelpunt de intrigerende vraag hoe lang je weg moet zijn van huis voordat het te laat is om terug te keren.
Hanya Yanagihara
Hoewel het in eerste instantie over het hoofd werd gezien door het boekenpanel van De Wereld Draait Door, maakte zij het goed door in één van de laatste afleveringen van het programma “Max, Misha & het Tet-offensief” uit te roepen tot het ultieme boek van de maand. Met terugwerkende kracht zou je het daarmee één van de mooiste romans van de afgelopen jaren mogen noemen. In zeggingskracht en impact vergelijkbaar met het eveneens monumentale “Een klein leven” van Hanya Yanagihara. Een wonderschoon boek maar een stuk minder toegankelijk dan dat van Johan Harstad.
DWDD
Dit soort boeken maakt het werken in een boekwinkel extra mooi. Een relatief onbekende roman verkopen aan je beste klanten. Feitelijk stel je jezelf kwetsbaar op als je lyrisch bent over een boek en dat ook probeert uit te dragen. Als een ander het helemaal niets mocht vinden, dan doet het afbreuk aan een zeer gekoesterde relatie. Smaken verschillen nu eenmaal. In dit geval zat ik er gelukkig niet naast en bouwde het extra krediet op voor toekomstige aanbevelingen. Na de uitzending van DWDD kwam er in Nederland een kleine hype rondom het boek en werden er alsnog behoorlijke aantallen verkocht. Het heeft mij bijzonder veel plezier gedaan, maar mijn onderbewustzijn kon het niet nalaten om te gniffelen om dat hele boekenpanel.
Drie jaar te laat, jongens. Maar goed…. beter laat dan nooit. Net als deze column.