januari 2021

Gisteren ging om half vier de deur van de winkel open en een man van tegen de zeventig kwam binnen.

“Ik kom niets kopen”, zei hij. “Ik wil alleen wat zeggen: jullie moeten het volhouden hoor! Ik kom verdomme al vijfendertig jaar in deze winkel. Het kan toch niet zo zijn dat de overheid jullie in de steek laat! Ze moeten zich de ogen uit hun kop schamen. Horen jullie mij: jullie MOETEN het redden!”

Vervolgens loopt hij naar de toonbank en geeft een briefje van vijftig euro.

“Haal het niet in je hoofd om het te weigeren. Meer geld kan ik niet missen, maar ik neem het niet terug. Het is voor jullie. Ik wou dat ik meer kon doen. Je MOET het houden, hoor je? Het is voor jou, ik neem het echt niet terug. Ik wil jullie helpen, meer niet.”

Hierna draaide hij zich om en verliet de winkel. Wij waren er stil van en even later – in mijn magazijn – kon ik slechts met moeite mijn tranen wegvegen.

Ik werd woensdagochtend wakker en plotseling begreep ik het hele misverstand met de steunpakketten die de overheid zegt te hebben maar die zover ik weet nog geen enkele boekwinkel heeft ontvangen. Perceptie. Interpretatie. Een dag eerder had ik vol verbijstering naar de persconferentie van Rutte gekeken. De besmettingen nemen af maar zijn nog te hoog.

Brexit of geen brexit, de Britse variant is in aantocht. Dus verlengen we de lockdown met drie weken, waardoor veel winkels nu geen vijf weken maar twee maanden de deuren moeten sluiten. Tussen de regels door kon je echter horen dat er een nog veel langere verlenging aan zit te komen. Geen weken maar misschien wel maanden.

Wiebes

Er werd door Rutte met geen woord gerept over een aanpassing van de lockdown of een betere definitie van essentiële winkels. De boekwinkels blijven dus dicht wat extra sneu is voor al die oudere mensen die nu niet even snel een wenskaart of een puzzeltijdschrift kunnen kopen en thuis van ellende en verveling met hun hoofd tegen de muren bonken. Wel hoorde ik Rutte zeggen dat het onfatsoenlijk is als je verplicht bent om je onderneming te sluiten en je daar vervolgens geen enkele vergoeding voor krijgt. Huh???? Dat doen ze toch al vanaf het begin? Heb ik iets gemist? Wiebes kreeg van schrik voor de televisie bijna een hartstilstand. Ook deed Rutte een oproep om alsjeblieft door te gaan met het helpen van oudere mensen en iedereen die het moeilijk heeft in deze barre tijden. Wat zal daar de betekenis van zijn? Mag ik open voor al die mensen? Zodat ze in ieder geval een boek kunnen kopen? Tenslotte werd nog gezegd dat als je tante in Londen ernstig ziek is – waarschijnlijk geveld door corona – je wél van de overheid met het vliegtuig naar Engeland mag.

Sneeuw

Vier weken geleden voorspelde ik in een andere column dat het virus geen terrein gaat prijsgeven als de overheid geen strak beleid gaat voeren. Dat de lockdown op deze manier absoluut een verlenging gaat krijgen. Als een strenge lockdown wil zeggen dat zelfs coffeeshops en slijterijen open mogen blijven. De beste stuurlui….. ik weet het. De woede van mij en veel winkeliers zat hem de afgelopen weken echter niet zozeer in het sluiten van onze winkels en de grote drukte in onze winkelstraten (en op het strand en in de Limburgse sneeuw) maar in het feit dat wij niet in aanmerking komen voor steunpakketten. Twee maanden dicht, twee maanden huur, salarissen, verzekeringen, gas- en licht en ga zo maar door en geen euro aan omzet om dat mee te betalen. Om nog maar te zwijgen over de misgelopen omzet.

Loonbelasting

Woensdagochtend begreep ik het echter. Eindelijk! Eureka! Ik heb Rutte al die tijd niet goed begrepen. Ik dacht dat de steunpakketten van de overheid er waren voor ondernemers die in de problemen kwamen. Toen drong het tot mij door. Het is andersom! Briljant van die overheid. Geniaal. De boekhandel (en ook de andere ondernemers, maar ik heb nu eenmaal een boekwinkel) zijn het steunpakket voor de overheid! Ik moet over december, januari en februari duizenden euro’s loonbelasting betalen. Terwijl mijn personeel geen werk heeft en ze voor mijn winkel geen stuiver omzet kunnen maken. Ik moet over november en december nog duizenden euro’s aan btw betalen. Over de omzet die ik nog wél heb gehad. Een beetje overheid met gevoel in z’n donder zou zeggen: dat geld incasseren wij niet. Geen uitstel maar kwijtschelding. Lijkt mij logisch. Maar dat geld willen ze juist wél hebben, vele miljoenen per maand van alle ondernemers die hun winkel verplicht hebben moeten sluiten. Als ze een beetje knijpen komt er best nog wel ergens een euro uitrollen.

Briljant.

Satire

Noem Rutte maar gek, maar dit is een prachtig systeem. Overigens kunnen wij wel uitstel van betaling krijgen. Dat dan weer wel. Maar wees nou eerlijk? De kerstperiode is toch ook niet uitgesteld? Wel is het jammer dat het kabinet nu nog moet nadenken over een avondklok. Alsof ze gisteren voor het eerst iets over corona hebben gehoord. Maar goed, het schijnt dat er in Almere nog ergens een straat is waar rond elf uur ’s avonds drie jongeren op een hoekje staan te blowen. Dat kan natuurlijk niet. Een avondklok…. Een ondernemer zonder steun van de overheid heeft nu mogelijk meer baat bij een dagklok.

En ja…. deze column bestaat deze keer voor een groot deel uit satire. Mocht iemand dat niet herkennen, dan is dat mijn schuld.

Ik ben al kwaad vanaf de start van de lockdown en de afgelopen weken ben ik alleen maar kwader geworden. Niet omdat ik dicht moest, maar omdat niemand ziet dat ik langzaam aan het verdrinken ben. Sommige klanten komen binnen voor een boek en als ik ze dan moet teleurstellen, krijg ik te horen dat ze het wel ‘gewoon’ bij Bol bestellen. Hoe moet ik uitleggen dat de koffieshops en slijterijen essentieel zijn maar de boekwinkels niet?

Mensen denken dat ik mijn hand kan ophouden en dat de overheid mijn huur en salarissen betaalt. Dat een minister mij een compensatie geeft voor de misgelopen omzet en dat er ook wel iets geregeld zal worden met betrekking tot alle voorraden. Vanwege die lockdown die in mijn winkelstraat alleen mijn winkel heeft getroffen.

Menslievendheid

Er zijn klanten die woest worden als ze horen dat ik geen rooie cent krijg. Die mij aankijken alsof ik een grap vertel. Ik schrijf een wekelijkse column voor Het Boekblad en LinkedIn. Ook Hebban plaatst ze wekelijks en soms worden ze opgepikt door een (landelijke) krant of de NOS. Dan krijg ik een paar dagen later een belletje van één of ander bedrijf in het land die mijn wanhoop over de lockdown begrijpt en uit pure menslievendheid een order plaatst van honderden euro’s. Er bestaan ontzettend veel aardige mensen die begaan zijn met hun medemens. Plotseling weet ik er velen te bereiken. Gewoon door in een column uit te leggen wat er aan de hand is. Hoe oneerlijk het is dat je kapotgaat vanwege een besluit van de overheid en dat diezelfde overheid je vervolgens laat stikken.

Jinek

Ik begrijp dan ook niet dat partijen als KBb, maar ook CPNB en noem ze maar op, de publiciteit niet zoeken. Waarom zit er niet iemand iedere avond bij Jinek, Op1, Beau en weet ik veel welk programma dan ook? Waarom hoor ik Broese en Donner niet? Libris? Audax? NSO? Waarom zie je wel de mensen die de horeca vertegenwoordigen continu op de televisie? Je kan iedere dag wel een praatje maken bij de ministeries om te proberen de winkels weer open te krijgen, maar dat is kansloos. Een afhaalloket? Vergeet het maar. Je moet zorgen dat wij allemaal een vergoeding krijgen. Dat wij over twee maanden nog bestaan. Het kan toch niet zo zijn dat ik een ton aan omzet moet laten lopen en tegelijk twee maanden huur, salarissen, verzekeringen en andere vaste lasten moet betalen terwijl de regering die dat voor mij heeft besloten de andere kant op kijkt?

“Ik bestel het wel bij Bol”

Harry Potter

Vertel op de televisie en in kranten dat boeken alleen maar verschijnen omdat boekwinkels ze bij aanbieding inkopen. Wij financieren ieder nieuw boek! Iedere nieuwe auteur krijgt een kans omdat de boekwinkels erin geloven. Zonder boekwinkels waren de Zeven Zussen nooit verschenen, had nog nooit iemand van Harry Potter gehoord. Bol verkoopt alleen maar boeken bij de gratie van de boekwinkel. Die heeft niets op voorraad en verzendt gratis vanuit het Centraal Boekhuis ieder boek dat de boekwinkels hebben betaald. Iemand in boekenland heeft daarin ooit een enorme inschattingsfout gemaakt. Dat hebben wij onszelf aangedaan. Iemand heeft jaren geleden zitten slapen. En op dit moment doen wij dat weer!

Afgeslacht

Als makke schapen staan wij stilzwijgend in de rij om afgeslacht te worden. Uitgewist. Er is geen eenheid. Er zijn geen gezamenlijke schouders. Het lijkt net alsof wij allemaal toekijken hoe boekwinkels, uitgeverijen en auteurs massaal om zeep worden geholpen. De top van het schrijversgilde zal het wel overleven. Groot geworden door hun eigen talent en met de hulp van de boekhandel. De rest zal langzaam maar zeker verdwijnen. Auteurs…. Een uitstervend ras. Als een kwart van alle boekwinkels omvalt dan heeft ook Bol over een jaar of tien geen enkel boek meer in het assortiment. Alleen de oudere mensen weten dan nog wat een auteur was. Een soort minstreel uit de Middeleeuwen. Een anachronisme.

Malieveld

Waar blijven de mensen van het boekenvak? Wanneer worden ze zichtbaar voor het grote publiek? Wanneer krijgt het boek een gezicht? Wanneer gaan wij naar het Malieveld? Waarom noemt de regering boeken en tijdschriften een eerste levensbehoefte en worden wij toch met de grond gelijk gemaakt.

KOM OP! WE MOETEN KNOKKEN VOOR ONS BESTAAN!